Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy. Artykuł zgodny ze stanem prawnym na dzień: 2022-01-05. Decyzja o zwolnieniu pracownika z obowiązku świadczenia pracy jest jednostronną decyzją pracodawcy, niezależną od tego, która strona stosunku pracy złożyła oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę i z jakiego powodu.
AlimentyPozew o alimenty – wzórPozew o alimenty z wnioskiem o udzielenie zabezpieczeniaWniosek o zabezpieczenie alimentów wzórZażalenie na zabezpieczenie alimentów wzórOdpowiedź na pozew o alimenty wzórPozew o alimenty od dziadków wzórAlimenty na żonę – wzór pozwuZawiadomienie o przestępstwie niealimentacji – wzórUgoda alimentacyjna – wzórPozew o podwyższenie alimentówOdpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów wzórPozew o uchylenie alimentówOdpowiedź na pozew o uchylenie alimentów wzórWniosek o umorzenie długu alimentacyjnego wzórWniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej alimentów wzórWniosek o wszczęcie egzekucji w sprawie o alimentyWniosek o umorzenie egzekucji w sprawie alimentacyjnejWniosek o obniżenie alimentów – przykład!Wniosek do komornika o wydanie zaświadczenia o bezskutecznej egzekucji alimentówWniosek o wygaśniecie obowiązku alimentacyjnegoPozew o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego Pozew o alimenty – wzór Pozew o alimenty – wzór Pozew o alimenty składa się do sądu rejonowego (dokładniej: wydział rodzinny i nieletnich) odpowiedniego dla miejsca zamieszkania rodzica niepłacącego alimentów lub osoby uprawnionej do alimentów. Jeśli nie wiesz, gdzie mieszka lub przebywa ojciec lub matka dziecka, należy wystąpić do sądu z wnioskiem o ustanowienie kuratora dla ojca lub matki, wtedy to sąd z urzędu przeprowadza dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu zobowiązanego do łożenia na dziecko. Pozew o alimenty składa się zawsze w dwóch egzemplarzach, jeden egzemplarz jest dla sądu, natomiast drugi powędruje do pozwanego. Wniosek o alimenty można złożyć na 2 sposoby: osobiście w biurze podawczym sądu, lub korespondencyjnie listem poleconym. Do pozwu należy dołączyć dokumenty, które potwierdzą Twoją sytuację życiową i finansową (np. kopia umowy o pracę), warto też dołączyć dokumenty, które potwierdzają powiązanie z osobą pozwaną. Pozew o alimenty jest zwolniony z jakichkolwiek opłat i kosztów sądowych no, chyba że zamierzasz skorzystać z pomocy adwokata, wtedy poniesiesz stosowne koszty. Ważne: składając pozew o alimenty, warto złożyć wniosek o zabezpieczenie powództwa, a więc sąd jeszcze przed rozpoczęciem sprawy o alimenty, nakaże ojcu lub matce dziecka płacić alimenty w ustalonej kwocie tak długo, jak długo będzie trwać sama sprawa o alimenty. W tym celu warto pobrać poniższy wzór pisma: Pozew o alimenty z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia Pozew o alimenty z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia Czym jest zabezpieczenie alimentów? Zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych pozwala na otrzymywanie od pozwanego ustalonej kwoty pieniędzy co miesiąc, która posłuży na utrzymanie dziecka w czasie trwania postępowania alimentacyjnego (czasem jest to nawet kilka miesięcy). Zgodnie z orzecznictwem wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 grudnia 1995 r., ACr 850/95): W długotrwałym procesie alimentacyjnym uzasadnione jest obejmowanie kwotą zabezpieczenia pełnych środków utrzymania osoby uprawnionej, gdyż niweluje się wówczas zjawisko narastania zaległości egzekucyjnych, a dostosowujący się do zarządzeń tymczasowych pozwany ma przewidywalną sytuację procesową. Zatem, aby zapewnić dziecku stały dopływ pieniędzy na utrzymanie, warto razem z pozwem o alimenty złożyć wniosek o zabezpieczenie alimentów lub już po złożeniu pozwu o alimenty, złożyć osobny wniosek o zabezpieczenie świadczenia alimentacyjnego: Wniosek o zabezpieczenie alimentów wzór Wniosek o zabezpieczenie alimentów wzór Postępowanie alimentacyjne bądź rozwodowe, może trwać długimi miesiącami, dlatego poproś sąd już teraz, by nakazał pozwanemu łożyć na dziecko określoną przez Ciebie kwotę. Wiedz też, że wniosek o zabezpieczenie alimentów musi odpowiadać pewnym formalnym wymaganiom właściwym dla pisma procesowego. Nie ma więc sensu samemu konstruować takiego pisma, bo niemal pewne jest, że gdzieś popełnisz błąd, co znacznie wydłuży otrzymanie alimentów na dziecko. Namawiam Cię więc do pójścia na skróty i pobrania powyższego gotowego wzoru pisma. Wniosek o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych sąd rozpatrzy natychmiast, jednak nie później niż w ciągu tygodnia od daty wpływu wniosku do sądu. … i bardzo ważna rzecz: Strona, która nie zgadza się z kwotą zabezpieczenia alimentacyjnego, może złożyć zażalenie na zabezpieczenie alimentacyjne. Takie zażalenie strona musi złożyć w ciągu 7 dni od daty doręczenia sądowego postanowienia z uzasadnieniem. Jeśli jesteś pozwanym, pobierz wzór zażalenia na zabezpieczenie alimentacyjne: Koniecznie przeczytaj: Jak napisać wniosek o zabezpieczenie alimentów? WZÓR Zażalenie na zabezpieczenie alimentów wzór Zażalenie na zabezpieczenie alimentów wzór Razem z zażaleniem warto wnieść także wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia aż do czasu rozstrzygnięcia zażalenia. Jako osoba pozwana musisz wiedzieć, że postanowienie o zabezpieczeniu alimentów zaopatrzone jest w klauzulę wykonalności. Oznacza to, że wierzyciel alimentacyjny będzie mógł wszcząć przeciwko Tobie egzekucję komorniczą, a więc nasłać komornika, by ten ściągał należność alimentacyjną. Dlatego należy działać szybko, składając w sądzie zażalenie na zabezpieczenie alimentów. Odpowiedź na pozew o alimenty wzór Odpowiedź na pozew o alimenty wzór Jak napisać odpowiedź na pozew o alimenty? by ułatwić Ci sprawę, przygotowaliśmy wzór odpowiedzi na pozew o alimenty. Ponadto po zmianach Kodeksu postępowania cywilnego ( z dnia 7 listopada 2019 r. obowiązuje obowiązkowe złożenie odpowiedzi na pozew alimentacyjny. Jaki jest termin złożenie odpowiedzi? zgodnie z art. 205(1) termin na wniesienie odpowiedzi na pozew nie powinien być krótszy niż dwa tygodnie. Co napisać w odpowiedzi na pozew alimentacyjny? w pierwszej kolejności dokładnie przeczytaj, jakie są żądania powoda i czy się z nimi zgadasz. Możesz: częściowo się z nimi zgodzać, całkowicie się z nimi zgodzać, lub nie zgodzać się z nimi w ogóle. Jeśli wysokość alimentów, jakich co miesiąc żąda strona powodowa jest zbyt duża, możesz zdeklarować się do płacenia kwoty mniejszej alimentów. Warto jednak sprzeciwiając się kwocie, której żąda powód, załączyć do odpowiedzi na pozew dokumenty przemawiające za Twoimi racjami. W sprawach o ustalenie wysokości alimentów na dziecko często najważniejsze jest zaświadczenie o zarobkach pozwanego i ponoszonych przez niego stałych wydatków (np. czynsz, kredyt, rachunki, dojazd do pracy, leki itd.). Odpowiedź na pozew o alimenty musi spełniać wymagania formalne pisma, które wynikają z Kodeksu Postępowania Cywilnego. Dlatego namawiam Cię do pobrania gotowego wzoru pisma. Pozew o alimenty od dziadków wzór Pozew o alimenty od dziadków wzór Pozew o alimenty od dziadków składa się do sądu rejonowego. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 132) pozwalają na wystąpienie przez dziecko o alimenty od jego dziadków, są to tzw. alimenty uzupełniające i można o nie wystąpić w 3 sytuacjach: gdy rodzice dziecka nie żyją, gdy rodzice nie są w stanie utrzymać dziecka, gdy uzyskanie od rodziców pieniędzy na czas, by sprostać potrzebom dziecka, nie jest możliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (np. brak kontaktu z ojcem lub matką dziecka, problemy alkoholowe itd.). Chcąc ubiegać się o alimenty od dziadków, należy w pierwszej kolejności złożyć pozew w Sądzie Rejonowym i udowodnić sądowi problemy z pokryciem kosztów utrzymania dziecka. Należy również wykazać, że babcia i dziadek mają finansowe możliwości, by móc łożyć na dziecko w stopniu, w jakim tego nie dali zrealizować rodzice dziecka. Jak tego dokonać? można np. wskazać w pozwie adresy nieruchomości dziadków, czy ściągnąć z portali społecznościowych zdjęcia z zagranicznych wycieczek i podróży, lub powołać się na inny majątek dziadków, bądź wysokie emerytury. Alimenty na żonę – wzór pozwu Alimenty na żonę – wzór pozwu Jak wskazuje art. 60 małżonek rozwiedziony, który nie został przez sąd uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który również znajduje się w niedostatku, ma prawo dochodzić od drugiego małżonka wypłacania alimentów odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego do alimentów małżonka, a także możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. W skrócie: jeśli małżonek niewinny rozkładu pożycia znajdzie się w niedostatku wskutek rozwodu, ma prawo żądać od małżonka winnego rozkładu, zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb. Zawiadomienie o przestępstwie niealimentacji – wzór Zawiadomienie o przestępstwie niealimentacji – wzór Zawiadomienie o przestępstwie niealimentacji może przynieść dobre rezultaty, w postaci uregulowania przez dłużnika alimentacyjnego długu powstałego z tytułu niepłaconych alimentów. W tym miejscu warto przytoczyć § 1 art. 209 kodeksu karnego, który mówi, że: Kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem, albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku Oznacza to, że brak zapłaty 3 rat alimentacyjnych, które płacić nakazał sąd, stanowi przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego wierzyciela alimentacyjnego. Uwaga: Zawiadomienie o przestępstwie niealimentacji można złożyć w dowolnym czasie, nawet wspomniane 3 miesiące, nie muszą następować kolejno po sobie. Ugoda alimentacyjna – wzór Ugoda alimentacyjna – wzór Czym jest ugoda alimentacyjna? jest to dokument, dzięki któremu strona uprawniona do alimentów (wierzyciel alimentacyjny) oraz strona zobowiązana do płacenia alimentów, polubownie ustalają wysokość alimentów bez konieczności składania pozwu o alimenty. Sprawa w sądzie o alimenty jest stresująca, dlatego zawarcie ugody alimentacyjnej wyklucza proces sądowy, eliminując związany z nią stres. Co ważne: ugoda alimentacyjna, jeśli dotyczy więcej niż jednego dziecka, musi określać wysokość alimentów dla każdego dziecka z osobna, ponieważ każde dziecko (szczególnie gdy różnią się wiekiem), ma inne potrzeby, a więc różnić się będzie kwota miesięcznych alimentów. Warto przeczytać: Dobrowolna umowa alimentacyjna wzór + omówienie! Pozew o podwyższenie alimentów Pozew o podwyższenie alimentów – wzór Zasądzone już przez sąd alimenty, mogą zostać podwyższone na wniosek osoby uprawnionej do alimentów, a podwyższenie alimentów usprawiedliwiają rosnące potrzeby dziecka. W pozwie należy określić, o jaką dodatkową kwotę walczymy. Chodzi tu o różnicę między obecną kwotą alimentów a tą, którą żądamy. Oczywiście w pozwie o podwyższenie alimentów wpisujemy kwotę alimentów za cały rok, a nie tylko sumę miesięczną. Przykład – jeśli otrzymujesz alimenty w wysokości 500 złotych miesięcznie na jedno dziecko, a chcemy zwiększyć alimenty do 800 zł (czyli o 300 złotych więcej), to mnożymy 300 zł przez 12 miesięcy, co daje sumę 3600 złotych – taką właśnie sumę wpisujemy do pozwu. Warto przeczytać: Pozew o podwyższenie alimentów i zasada ustalania ich wysokości Odpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów wzór Odpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów wzór Otrzymując odpis pozwu o podwyższenie alimentów możesz wpaść w lekki paniczny strach, dlatego musisz wiedzieć, że jeszcze nic straconego, bo Sąd nie przychylił się jeszcze do żądania osoby uprawnionej do alimentów. Trzeba pamiętać, że wysokość świadczeń alimentacyjnych jest wykalkulowana przez sąd i zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentów, jak i od zarobkowych oraz majątkowych możliwości zobowiązanego do ich płacenia. Podwyższenia alimentów można żądać dzięki art. 138 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który mówi: W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Dlatego, aby chroniąc swoje interesy, należy szybko podjąć pewne działania, a więc złożyć odpowiedź na pozew o podwyższenie alimentów i aktywnie uczestniczyć w procesie sądowym. Warto przeczytać: Odpowiedź na pozew o alimenty WZÓR pdf (przykład) Pozew o uchylenie alimentów Pozew o uchylenie alimentów Pozew o uchylenie alimentów należy wnieść do sądu w razie zmiany sytuacji życiowo finansowej uprawnionego, można wtedy żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Sąd dokonuje ustalenia zmiany stosunków przez porównanie sytuacji uprawnionego do alimentówz dnia w który zapadł wyrok alimentacji z obecną sytuacją uprawnionego. Czym jest zmiana stosunków uprawnionego? może to być np. uzyskiwanie przez uprawnionego własnych środki na utrzymanie, które pozwolą uprawnionemu w pełni zaspokoić jego usprawiedliwione potrzeby. Pozew o uchylenie alimentów może również wpłynąć do sądu, gdy zmniejszą się możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego do płacenia alimetów. Uwaga: uzyskanie przez zobowiązanego prawomocnego wyroku zaprzeczającego ojcostwu także daje szanse na uchylenie alimentów. Odpowiedź na pozew o uchylenie alimentów wzór Odpowiedź na pozew o uchylenie alimentów wzór Jeśli zobowiązany do płacenia alimentów złożył w sądzie pozew o ich uchylenie, możesz w przypadku, gdy nie zgadzasz się z pozwem, złożyć odpowiedź, w której poruszysz kluczowe kwestie i sprzeciwisz się uchyleniu alimentów. Wniosek o umorzenie długu alimentacyjnego wzór Wniosek o umorzenie długu alimentacyjnego Warto przeczytać: Wniosek o umorzenie należności z funduszu alimentacyjnego wzór Podstawę umorzenia długu w funduszu alimentacyjnym reguluje przepis art. 30 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów ( Warto w tym miejscu przytoczyć: art. 68 ustawy o świadczeniach rodzinnych, który jasno mówi, że: W szczególnie uzasadnionych przypadkach związanych z sytuacją zdrowotną lub rodzinną osoby, przeciwko której jest prowadzona egzekucja alimentów, lub osoby zobowiązanej do zwrotu bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu, likwidator może umorzyć, rozłożyć na raty lub odroczyć termin płatności należności likwidowanego funduszu z tytułu wypłaconych lub bezpodstawnie pobranych świadczeń z funduszu. Umorzenie długu alimentacyjnego w likwidowanym Funduszu Alimentacyjnym może nastąpić jedynie wyjątkowych okolicznościach, czyli np. wtedy, gdy dłużnik alimentacyjny jest niezdolny do podjęcia pracy, lub gdy boryka się z wyjątkowo trudną sytuacją finansowo-bytową. Przesłanką do umorzenia alimentów w FA może też być utrzymywanie się z niskiej renty czy emerytury i niemożność podjęcia pracy dodatkowej ze względu np. na problemy zdrowotne. Koniecznie przeczytaj ten wpis: Wniosek o umorzenie należności z funduszu alimentacyjnego WZÓR doc pdf Wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej alimentów wzór Wniosek o wstrzymanie egzekucji komorniczej alimentów wzór Wniosek o wszczęcie egzekucji w sprawie o alimenty Wniosek o wszczęcie egzekucji w sprawie o alimenty Do wszczęcia egzekucji alimentów konieczne jest złożenie stosownego wniosku u komornika. Wierzyciel alimentacyjny, składając wniosek o wszczęcie egzekucji za alimenty nie musi wskazywać sposobu jej przeprowadzenia ani podania skladników majątku dłużnika, z którego egzekucja miałaby być przeprowadzona. Wniosek egzekucyjny dotyczyć więc będzie wszystkich możliwych sposobów egzekucji, z wyłączeniem egzekucji z nieruchomości. To obowiązkiem komornika jest przeprowadzenia dochodzenia i ustalenie składników majątku dłużnika alimentacyjnego i jego zarobków, a także miejsca jego zamieszkania. Warto wiedzieć: Jeśli miejsce zamieszkania dłużnika alimentacyjnego nie jest Ci znane, to musisz do wniosku o wszczęcie egzekucji komorniczej, dołączyć wniosek o ustanowienie dla dłużnika kuratora. Kolejna dobra wiadomość: Jeśli w wyniku przeprowadzonego przez komornika dochodzenia nie zostanie ustalony majątek dłużnika, ani jego dochody, to komornik złoży wniosek do sądu o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku. Dłużnik więc będzie musiał stawić się w sądzie i wyjawić cały majątek – jaki posiada. Warto też wiedzieć, że: Jeśli dłużnik alimentacyjny przebywa w zakładzie karnym i pracuje tam, to możesz skutecznie prowadzić egzekucję z jego wynagrodzenia. Natomiast, jeżeli egzekucja świadczeń alimentacyjnych zakończyła się fiaskiem, bo dłużnik skutecznie uchyla się od obowiązku alimentacyjnego, to komornik pouczy Cię, że przysługuje Ci prawo do skierowania wniosku do prokuratora o pociągnięcie dłużnika do odpowiedzialności karnej za uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego. Wniosek o umorzenie egzekucji w sprawie alimentacyjnej Wniosek o umorzenie egzekucji w sprawie alimentacyjnej Wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego za alimenty jest wolny od opłat. Można żądać umorzenia egzekucji w kilku przypadkach. Wniosek może złożyć wierzyciel alimentacyjny, jaki dłużnik alimentacyjny. Wniosek o obniżenie alimentów – przykład! Wniosek o obniżenie alimentów – przykład! Zobowiązany do płacenia alimentów może żądać przed sądem ich obniżenia, jeśli sytuacja dziecka polepszyła się i jest zdecydowanie lepsza niż w dniu ich zasądzania. Powód musi uzasadnić i udowodnić, że zmniejszona kwota alimentów wciąż będzie wystarczająca, by zapewnić uprawnionemu niezbędne do życia środki. Powództwo o obniżenie alimentów rozpatrywane jest przez sąd rodzinny. O obniżenie alimentów można także starać się, kiedy zobowiązanemu pogorszyły się możliwości zarobkowe. Sąd zawsze będzie badać, czy faktycznie nastąpiła istotna zmiana stosunków, czyli: czy wydatki na dziecko uległy obniżeniu, czy uprawniony do alimentów posiada już własne źródło dochodu, i jak kształtują się możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentów. Wniosek do komornika o wydanie zaświadczenia o bezskutecznej egzekucji alimentów Wniosek do komornika o wydanie zaświadczenia o bezskutecznej egzekucji alimentów Wniosek o wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego Wniosek o wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego Zgodnie z art. 138 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zmniejszenie lub całkowite ustanie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji bądź usamodzielnienie się uprawnionego w stopniu umożliwiającym mu samodzielne utrzymanie się. Pozew o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego Pozew o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego Pozew o uchylenie alimentów składamy w przypadku zmiany stosunków, ponieważ zaistniałe okoliczności dają nam szanse na zmianę orzeczenia lub umowy alimentacyjnej, która dotyczy obowiązku alimentacyjnego. Aby ustalić zmianę stosunków, należy porównać okoliczności i sytuację uprawnionego, która miała miejsce w dniu wydania orzeczenia dotyczącego wysokości alimentów z obecnymi warunkami i sytuacją finansową uprawnionego do alimentów dziecka. Zmiana stosunków może oznaczać, że osoba uprawniona do alimentów dorobkuje samodzielnie, uzyskując własne środki na utrzymanie, które mogą zaspokoić nawet w 100% jej usprawiedliwione potrzeby, zmiana stosunków może też polegać na zmniejszeniu możliwości zarobkowych zobowiązanego, np. na wskutek choroby. Do pozwu o wygasnięcie obowiązku alimentacyjnego należy dołączyć prawomocny wyrok zasądzający alimenty, a sam pozew składa się w sądzie rejonowym – wydział rodzinny i nieletnich. Właściwy do rozpoznania sprawy jest sąd w którego okręgu pozwany zamieszkuje, gdy zaś pozwany nie ma miejsca zamieszkania, to liczy się wtedy miejsce jego pobytu.
Wierzyciel dłużnika alimentacyjnego chcący egzekwować alimenty bez udziału komornika, powinien złożyć do jego pracodawcy wniosek, w którym powinien wskazać następujące elementy: miejscowość i datę; nazwę i adres pracodawcy dłużnika, do którego kierowany jest wniosek; oznaczenie stron, czyli wierzyciela, dłużnika poprzez
Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy zostało uregulowane w art. 362 Kodeksu pracy. Pracodawca jednostronnie podejmuje decyzję w tej sprawie. Może jednak przychylić się do wniosku. Nie ma możliwości udzielenia na ten czas urlopu wypoczynkowego. Jakie wynagrodzenie należy się pracownikowi? Jak wygląda wzór zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy? Czy pracodawca może cofnąć swoją decyzję? Zwolnienie z pracy podczas okresu wypowiedzenia Co do zasady pracownik wykonuje swoją pracę podczas okresu wypowiedzenia aż do momentu rozwiązania umowy o pracę, czyli do momentu upływu tego okresu. Za ten czas otrzymuje normalne wynagrodzenie przewidziane w umowie o pracę. Kodeks pracy przewiduje jednak odstępstwa od tej reguły. Jednym z nich jest możliwość jednostronnego zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy przez pracodawcę. Skorzystanie z takiej możliwości może być podyktowane dostępem do ważnych informacji finansowych firmy bądź przejściem pracownika do konkurencji. Reguluje to art. 362 Kodeksu pracy: „W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.” Przepis ten został wprowadzony do ustawy kodeksowej dopiero 22 lutego 2016 r. Wcześniej również stosowano zwolnienie pracownika z obowiązku pracy w okresie wypowiedzenia, ale takie działanie nie miało wówczas żadnej podstawy prawnej, co mogło się wiązać z licznymi problemami natury prawnej. Polecamy produkt: Multimedialny pakiet wiedzy: 6 kluczowych zmian 2019 – KADRY. Warto zaznaczyć, że zwolnienie nie musi dotyczyć całego okresu wypowiedzenia. W zależności od potrzeb pracodawcy może obejmować tylko część okresu wypowiedzenia (a nawet konkretne dni tygodnia czy godziny pracy). Pracownik może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o zwolnienie go z obowiązku wykonywania pracy. Wniosek ten nie jest jednak w żaden sposób wiążący. Pracodawca może więc podjąć decyzję o zwolnieniu z własnej inicjatywy bądź z inicjatywy samego zainteresowanego pracownika. Nie ma przy tym znaczenia, kto wypowiedział umowę. Uważa się, że zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy powinno mieć formę pisemną. W takim oświadczeniu pracodawca wyraźne określa okres niewykonywania pracy przez pracownika (np. wskazuje konkretny tydzień, miesiąc, cały okres wypowiedzenia). Wynagrodzenie za okres zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 10 listopada 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy za czas zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy pracownik otrzymuje wynagrodzenie obliczane jak za czas urlopu wypoczynkowego. Cofnięcie zwolnienia pracownika ze świadczenia pracy Gdyby pracodawca zwolnił pracownika z obowiązku świadczenia pracy, a następnie chciał, aby ponownie wrócił do pracy, musi pamiętać, że nie może tego zrobić jednostronnie. W takim przypadku nic nie uzasadnia żądania pracodawcy powrotu do wykonywania pracy przez pracownika. Nawet szczególne potrzeby pracodawcy, braki kadrowe nie stanowią podstawy do wezwania pracownika do pracy. Jedyną możliwością jest dojście z nim do porozumienia. Zgoda pracownika na powrót do pracy jest w tej sytuacji niezbędna. Pracownik może w porozumieniu z pracodawcą zrezygnować ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia i wrócić do pracy. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca, w razie wystąpienia potencjalnych problemów kadrowych, zachęcił pracownika do powrotu do pracy wyższym wynagrodzeniem np. w postaci premii. Strony powinny uzgodnić to w porozumieniu o rezygnacji ze zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy przez pracownika. Zwolnienie z pracy a urlop W świetle Kodeksu pracy urlop wypoczynkowy udziela się na dni pracy danego pracownika. W związku z tym zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy na cały okres wypowiedzenia pozbawia możliwości udzielenia urlopu w czasie wypowiedzenia. W takiej sytuacji pracodawca powinien wypłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Z drugiej strony pracodawca może wcześniej podjąć decyzję o udzieleniu urlopu w okresie wypowiedzenia, a na pozostały czas okresu wypowiedzenia zwolnić z obowiązku świadczenia pracy. Okres urlopu i okres zwolnienia z pracy mogą następować bezpośrednio po sobie. Pracodawca może zobowiązać pracownika do wykorzystania całego zaległego urlopu wypoczynkowego i urlopu bieżącego proporcjonalnie do okresu przepracowanego w danym roku kalendarzowym (liczonego do dnia rozwiązania umowy o pracę czyli upływu okresu wypowiedzenia). Jest uprawniony przy tym do wskazania konkretnych dni wykorzystania urlopu. Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia - wzór Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy – POBIERZ WZÓR >>> Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dziennik Ustaw rok 2018 poz. 917) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 10 listopada 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy ( z 2015 r., poz. 2000)Ustawa – Prawo upadłościowe daje sądowi uprawnienie do zabezpieczenia majątku dłużnika z urzędu w każdej sprawie. Oprócz tego, zabezpieczenia można dokonać także na podstawie wniosku dłużnika oraz wniosku wierzyciela. Przedmiotowe zabezpieczenie ma charakter fakultatywny, zależy od uznania i oceny sytuacji sądu upadłościowego.Marcin ŁolikKlauzule indemnifikacyjne w praktyce obrotu gospodarczego Artykuł pochodzi z miesięcznika Przegląd Prawa Handlowego 6/2016>> Nieodzowną częścią współczesnej praktyki kontraktowej są klauzule indemnifikacyjne , które mają za zadanie niwelowanie różnego rodzaju ryzyka związanego z daną relacją handlową, jak również wprowadzanie jasnego podziału odpowiedzialności za określone zdarzenia pomiędzy stronami kontraktu. Jak wiele instytucji współczesnej praktyki obrotu , także i te zostały transponowane na grunt polski z obcych systemów prawnych (głównie chodzi o systemy common law ). W niniejszym artykule zostaną omówione najważniejsze cechy tych postanowień umownych. 1. Uwagi wstępne Klauzule indemnifikacyjne (ang. contractual indemnities, niem. Freistellungsklauseln) należą do ważnego elementu obrotu prawnego. Zadaniem ich jest jasne określenie ciężaru ponoszenia odpowiedzialności za danego typu zdarzenia pomiędzy stronami kontraktu (przy czym klauzule te mogą być również zastrzegane na korzyść podmiotów trzecich). Tego typu postanowienia dookreślają, kto ponosi ciężar ekonomiczny odpowiedzialności za wystąpienie danego zdarzenia – często bez względu na okoliczność, czy jest to ten sam podmiot, który powinien ponosić ciężar odpowiedzialności z czysto prawnego punktu widzenia. Tym samym, prowadzą one do urealnienia odpowiedzialności i podkreślenia jej gwarancyjnej funkcji. W swoich założeniach klauzule mogą dotyczyć roszczeń powstałych na podstawie kontraktowej, deliktowej, a także stricte publicznoprawnych zobowiązań – o czym szerzej w dalszej części (oczywiście w przypadku odpowiedzialności publicznoprawnej czy deliktowej strony nie mogą zazwyczaj jej wyłączyć, ale precyzują, kto ponosi ją w sensie czysto ekonomicznym). Praktyka kontraktowa bardzo chętnie posługuje się tego typu postanowieniami umownymi . Klauzule te zakładają, że zobowiązany z tytułu takiej klauzuli (ang. indemnitor albo indemnifying party) w odniesieniu do drugiej strony (ang. indemnitee albo indemnified party) zaciąga zobowiązanie do uchronienia jej od ustalonego rodzaju roszczeń bądź też zrekompensowania jej szkód związanych z określonymi roszczeniami. Zobowiązanie to może przybierać różnego rodzaju postacie. Może prowadzić do ochrony przed roszczeniami osób trzecich (ang. third party indemnity), ale może dotyczyć również stosunków między stronami (ang. party to party indemnity). Najczęściej klauzule tego typu występują w umowach dotyczących przeniesienia praw (np. asset deal lub share deal) bądź też szeroko rozumianej współpracy, kiedy strony świadczą określone usługi. 2. Natura zobowiązania Jak zostało to zauważone, charakter zobowiązania wynikający z tego typu klauzul sprowadza się w zakresie ekonomicznym do założenia, że strona zobowiązania (gwarant) przyjmuje na siebie ciężar ekonomiczny związany z wystąpieniem określonego typu zdarzenia. Takim zdarzeniem jest zazwyczaj roszczenie podmiotu trzeciego (czy to prywatnego, czy publicznego) lub jednej ze stron kontraktu o spełnienie określonego świadczenia pieniężnego (chociaż mogą się również zdarzać świadczenia innego typu) powstałego z ustalonego tytułu prawnego. W tym przypadku gwarant zobowiązany jest bądź do takiego działania, aby tego typu zobowiązanie w ogóle nie powstało, bądź też do zrekompensowania wierzycielowi szkody powstałej w wyniku spełnionego świadczenia na rzecz takiego podmiotu trzeciego. Podmiot zobowiązany występuje tutaj w roli gwaranta niezaistnienia określonego skutku – czyli powstania odpowiedzialno-ści. Na tle prawa polskiego podstaw tego typu konstrukcji prawnej należy poszukiwać przede wszystkim w normie art. 392 oraz art. 3531 (istnieją również zbliżone instytucje ustawowe, chociażby art. 523 ). Gwarant – co do zasady – może sa-modzielnie decydować o sposobie osiągnięcia zapewnionego skutku wszelkimi legalnymi sposobami . W kontekście powyższego pierwotnym zobowiązaniem gwaranta jest szeroko rozumiana obrona przed roszczeniami lub inaczej uwolnienie od odpowiedzialności swojego wierzyciela. Zobowiązanie gwaranta jest zatem w tym ujęciu zobowiązaniem rezultatu. W przypadku nieosiągnięcia tego rezultatu możliwa jest dopiero wtórna odpowiedzialność odszkodowawcza gwaranta wobec swojego wierzyciela. Możliwa jest jednak konstrukcja, w ramach której pierwotnym zobowiązaniem gwaranta będzie zapłata świadczenia gwarancyjnego w sytuacji zaistnienia odpowiedzialności dłużnika (tj. wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej) , i tym samym kompensata szkody poniesionej przez wierzyciela. Może tutaj chodzić o przypadki, kiedy gwarant z różnych względów nie może podjąć żadnych kroków wobec podmiotu zgłaszającego roszczenia (np. w sytuacji roszczeń publicznoprawnych) – wówczas zobowiązanie takie polega na skompensowaniu wierzycielowi jego szkody, jaką poniósł na skutek zaspokojenia roszczeń podmiotów trzecich (zbliża to wówczas tę instytucję do ubezpieczenia). Jest to wtedy jego pierwotne świadczenie. Wysokość takiego świadczenia gwarancyjnego jest zazwyczaj odnoszona do zakresu odpowiedzialności, jaką ponosi dłużnik (tj. wierzyciel z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej) względem swojego wierzyciela. Działania gwaranta zmierzające do tego, aby jego wierzyciel w ogóle nie ponosił odpowiedzialności, mogą być różnego ro-dzaju. To do gwaranta należy wybór sposobu powstrzymania roszczeń. Jak zostało to już zauważone, należy to traktować jako pierwotne zobowiązanie gwaranta – do zagwarantowania niepowstania odpowiedzialności wierzyciela. Spośród możliwych spo-sobów działań gwaranta można wyróżnić: A) działania polegające na zwalniającym (translatywnym) przejęciu długu (art. 519 § 2 pkt 1 w przypadku umowy o sukcesyjną zmianę dłużnika zawartą między podmiotem trzecim (wierzycielem głównym) i przejemcą (gwarantem) bądź też między wierzycielem i gwarantem – art. 519 § 2 pkt 2 . Można założyć, że zgoda dłużnika na konstrukcję opisaną w art. 519 § 2 pkt 1 została wyrażona już w samej treści klauzuli indemnifikacyjnej, co można wyinterpretować z zamiaru stron i celu takiej klauzuli oraz z praktyki kontraktowej (ustalonych zwyczajów), która wykształciła się w zakresie tego typu postanowień umownych. Należy podkreślić, że dopuszczalne jest również zwalniające przejęcie długu przyszłego , przy czym wymagane jest tutaj doprecyzowanie podstaw tego długu; B) działania polegające na kumulatywnym przystąpieniu do długu po stronie dłużnika, która to konstrukcja znajduje swoje umocowanie w zasadzie swobody umów wyrażonej w art. 3531 Umowne przystąpienie do długu może występować w dwóch formach – z jednej strony może to być umowa między dotychczasowym i nowym dłużnikiem, dla której nie jest wymagana zgoda wierzyciela (pactum in favorem tertii) . Drugim wariantem może być umowa pomiędzy wierzycielem a podmiotem przystępującym (gwarantem), dla której nie jest wymagana zgoda dotychczasowego dłużnika (czyli wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej). Brak wymogu uzyskania zgody czy to wierzyciela, czy też pierwotnego dłużnika podyktowany jest faktem, że nie następuje pogorszenie pozycji ani dłużnika, ani wierzyciela. Dla poprawności wywodu należy jednak zauważyć, że prezentowany jest również odmienny pogląd o wymogu uzyskania uprzedniej zgody dłużnika w przypadku umowy między wierzycielem a gwarantem ; C) działania polegające na zwolnieniu z długu regulowanym normą art. 508 Tutaj należy zwrócić uwagę, że niemożliwa jest konstrukcja, w ramach której gwarant zawrze umowę z wierzycielem bez zgody dłużnika, na podstawie której wierzyciel zwolni pierwotnego dłużnika z długu (chodzi o umowę zawierającą się w normie art. 393 – pactum in favorem tertii) . Nie jest bowiem dopuszczalne zwolnienie z długu w drodze umowy na rzecz osoby trzeciej. Zatem gwarant może jedynie nakłaniać wierzyciela do zawarcia takiej umowy z dłużnikiem głównym. Ponadto niemożliwe jest jednostronne zwolnienie z długu przez wierzyciela, ze względu na oczywisty fakt, że zwolnienie z długu jest umową . Ewentualnie można przyjąć, że oświadczenie wierzyciela (dotyczące zwolnienia z długu) traktowane jest jako oferta, którą dłużnik może przyjąć i zaakceptować. Akceptacja oferty może być też konkludentna, ponieważ nie wymaga żadnej formy. Należy zauważyć, że dopuszcza się również zwolnienie z długu przyszłego – chodzi tutaj o wygaśnięcie ekspektatywy wierzytelności ; D) działania polegające na zwolnieniu z długu w ramach konstrukcji, w której gwarant ma zwolnić wierzyciela z odpowiedzialności wobec siebie samego (ang. party to party indemnity). W tej strukturze należy uznać, że zgoda dłużnika zo-stała wyrażona przez zgodę chociażby na zawarcie klauzuli indemnifikacyjnej w umowie. Inna interpretacja klauzuli indemnifi-kacyjnej (przesądzająca o tym, że zgoda nie jest wpisana w treść i naturę klauzuli, a także nie wynika z celu takiej umowy oraz zamiaru stron) w sytuacji zwolnienia z odpowiedzialności między stronami tej samej umowy powodowałaby, że klauzula byłaby postanowieniem martwym. Nie znajduję żadnych argumentów merytorycznych przemawiających przeciwko założeniu, aby w takim przypadku traktować taką klauzulę indemnifikacyjną jako umowę zwolnienia z długu. Mogą powstawać problemy praktyczne, np. od kiedy następuje zwolnienie, w jakiej części, ale nie mają one wpływu na konstrukcję tej instytucji. Oczywiście gwarant może podnosić, że klauzula nie ma takiego charakteru (tj. nie implikuje w sobie umowy o zwolnienie z długu), ale w przypadku gdyby podważał on taki jej charakter – jednocześnie skutkowałoby to tym, że nie wykonałby zobowiązania z takiej klauzuli, polegającego na uwolnieniu wierzyciela od odpowiedzialności; E) w przypadku zobowiązania pieniężnego działania polegające na spełnieniu przez gwaranta świadczenia pieniężnego za wierzyciela na podstawie art. 356 § 2 o ile jest ono wymagalne. Wynika to z założenia, że w polskim systemie prawnym nie ma obowiązku osobistego świadczenia przez dłużnika (oczywiście jeśli nic innego nie wynika z treści czynności prawnej, ustawy bądź też właściwości świadczenia). Ze względu na istniejącą klauzulę indemnifikacyjną (o czym poniżej) należy również przyjąć, że gwarant – co do zasady – działa za zgodą dłużnika. Przyjmuje się zatem, że zapłata wymagalnej sumy pieniężnej przez osobę trzecią w sytuacji określonej w art. 356 § 2 skutkuje nabyciem przez nią wierzytelności względem dłużnika (art. 518 § 1 pkt 3 czyli dochodzi do konwersji długu . Uważa się również, że klauzula indemnifikacyjna (czy też szerzej umowa o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią z obowiązku świadczenia) sama w sobie zawiera zgodę na konwersję długu – oczywiście, o ile taka klauzula zostanie zawarta w formie pisemnej . W przypadku nieskutecznego wyrażenia zgody na konwersję długu gwarantowi przysługuje ewentualnie roszczenie bazujące na instytucji bezpodstawnego wzbogacenia . Podkreślenia wymaga, że wyrażany jest pogląd o niedopuszczalności umowy między gwarantem a wierzycielem głównym (zawartej bez wiedzy czy też zgody dłużnika, tj. wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej), w ramach której zamiast świadczenia pieniężnego będącego świadczeniem głównym gwarant ma spełnić inne zobowiązanie ; F) prezentowany jest również pogląd (w przypadku pierwotnych zobowiązań pieniężnych), że skoro osoba trzecia może zwolnić dłużnika z zobowiązania przez spełnienie świadczenia, to może również zwolnić go przez zmianę zobowiązania w drodze nowacji ze zmianą podmiotów (novatio inter novas personas) i w konsekwencji spełnienie innego świadczenia . Wówczas zobowiązanie dłużnika wygasa ze wszystkimi skutkami charakterystycznymi dla nowacji . W takim przypadku niezbędne jest jednak wyraźne oświadczenie wierzyciela, że godzi się na umorzenie zobowiązania pierwotnego . W przedstawionej konstrukcji nie dochodzi do subrogacji, bowiem w przypadku spełnienia innego świadczenia aniżeli pieniężne nie znajduje zastosowania art. 518 W tym miejscu warto odnotować, że w doktrynie rozważano również zagadnienie, czy możliwa jest konstrukcja, w ramach której wierzyciel główny zawrze z gwarantem (bez zgody i wiedzy dłużnika) umowę dotyczącą spełnienia w celu zwolnienia dłużnika z pierwotnego zobowiązania innego świadczenia gwaranta spełnianego w miejsce wymagalnego świadczenia pieniężne-go. Niektórzy autorzy przyjmują, że umowa taka nie wywołuje skutków prawnych (jako nieważną na podstawie art. 58 w zw. z art. 518 § 1 pkt 3 traktują ją D. Celiński oraz W. Borysiak ). Charakter prawny omawianej umowy jest z pewnością złożony. Najważniejszym argumentem przeciwko takiej konstrukcji jest ten wynikający z normy art. 356 § 2 który dotyczy spełnienia przez osobę trzecią wymagalnego świadczenia pieniężnego. Niemniej jednak akceptacja konstrukcji novatio inter novas personas powoduje, że trudno znaleźć merytoryczne argumenty przemawiające przeciwko konstrukcji opisanej powyżej, w której zamiast nowacji i zobowiązania do spełnienia innego świadczenia dochodzi do spełnienia tego świadczenia (de facto będziemy mieli tutaj do czynienia z datio in solutum z udziałem podmiotu trzeciego – gwaranta). Wydaje się, że taka konstrukcja może być dopuszczalna, jeżeli przyjmiemy, iż klauzula indemnifikacyjna implikuje w sobie zgodę dłużnika na podjęcie przez gwaranta wszelkich kroków zmierzających do zwolnienia go z odpowiedzialności – niemniej jednak zagadnienie to wydaje się wymagać dalszych, pogłębionych badań. W odniesieniu do zarzutu naruszenia normy art. 518 wysuwanego przez D. Celińskiego i W. Borysiaka należy uznać, że jest to pogląd nieprecyzyjny. Jak zostało to już podkreślone, art. 518 nie znajdzie w omawianej sytuacji zastosowania, dotyczy on bowiem z zasady sytuacji, kiedy gwarant spełnia na rzecz wierzyciela głównego to samo świadczenie będące świadczeniem pieniężnym. Tutaj z definicji mamy do czynienia z odmienną sytuacją. Ponadto art. 518 dotyczy subrogacji – czyli skutków, jakie może wywołać powyższa umowa, a nie samej tej instytucji. Tym samym argument z powołaniem się na normę art. 518 § 1 pkt 3 w zw. z art. 58 mający przesądzić o nieważności samej umowy, może dotyczyć co najwyżej skutków wywoływanych przez taką umowę, ale nie samej umowy; G) działania polegające na zwolnieniu wierzyciela od zobowiązania w formie datio in solutum. W takim przypadku nie-zbędne jest zawarcie umowy (pactum de in solutum dando) między dłużnikiem (wierzycielem z klauzuli indemnifikacyjnej) oraz wierzycielem głównym, jak również spełnienie świadczenia przez gwaranta . W takim przypadku nie dochodzi jednak do sytua-cji uregulowanych przez normy art. 356 § 2 czy też art. 518 § 1 pkt 3 – wynika to z faktu, że w powyższych instytucjach założeniem jest, iż świadczenie gwaranta ma mieć ten sam charakter co świadczenie dłużnika (czyli wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej), a więc ma być świadczeniem pieniężnym. W przedstawionej konstrukcji datio in solutum gwarant za zgodą wierzyciela spełnia inne świadczenie, aniżeli pierwotnie miał spełnić dłużnik – tym samym charakter obu świadczeń nie ma już znaczenia, nie są to bowiem te same rodzajowo świadczenia; H) działania polegające na doprowadzeniu przez gwaranta do zawarcia z wierzycielem głównym pactum de non petendo, które jest dopuszczalne w granicach normy art. 3531 Niemniej jednak w sytuacji, gdy gwarant zawarł z wierzycielem takie porozumienie, a dłużnik z relacji podstawowej (czyli wierzyciel z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej) spełni świadczenie, to wów-czas nie może on domagać się jego zwrotu, ponieważ jest to świadczenie należne. Trzeba podzielić pogląd wyrażony przez P. Drapałę, że jest to zobowiązanie, które w przypadku naruszenia go przez wierzyciela głównego i zażądania przez niego jednak spełniania świadczenia może tworzyć skutki odszkodowawcze po stronie wierzyciela głównego . Warto również zauważyć, że przy realizacji większości z prezentowanych powyżej sposobów gwarant może posłużyć się osobą trzecią, która podejmie stosowne kroki w relacji pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem. Niemniej jednak wystąpienie osoby trzeciej nie ma znaczenia z punktu widzenia konstrukcji stosowanych instytucji prawnych oraz odpowiedzialności gwaranta wobec swojego wierzyciela. Jak zostało również wspomniane, klauzula indemnifikacyjna może zostać zastrzeżona na korzyść osoby trzeciej. Powyżej przedstawione punkty opisują możliwości, którymi dysponuje gwarant, aby wywiązać się ze swojego zobowiązania do zwolnienia wierzyciela z odpowiedzialności wobec podmiotu trzeciego. Zachowania te prowadzą do wygaśnięcia odpowiedzialności bądź też postponowania jej na warunkach określonych chociażby w umowie (zob. lit. H) czy też zmiany podmiotowej po stronie dłużnika (wykluczającej odpowiedzialność dotychczasowego dłużnika). Wierzyciel jest skutecznie zwolniony z odpowiedzialności, jeżeli taka odpowiedzialność nie powstaje, ustaje bądź też nie jest egzekwowana. To, z jakiego powodu taka odpowiedzialność ustaje, jest obojętne. Spełnienie zobowiązania przez gwaranta może materializować się również w tym, że nawet w przypadku zaistnienia odpowiedzialności swojego wierzy-ciela spowoduje on (gwarant), iż taka odpowiedzialność nie będzie egzekwowana względem dłużnika, tj. nie będzie on ponosił jej ujemnych konsekwencji (nie spełni świadczenia, nie zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne itp.) (por. lit. H). Na etapie poprzedzającym powstanie odpowiedzialności dłużnika aktywność gwaranta może się również sprowadzać do obrony przed ewentualnymi roszczeniami. Gwarant zatem może zostać przypozwany do procesu (art. 84 kodeksu postępowania cywilnego ) i uczestniczyć w nim jako interwenient uboczny (art. 76 (jest to zazwyczaj interwencja niesamoistna), ponieważ ma w tym niekwestionowany interes prawny. Interes prawny przejawia się w tym, że rozstrzygnięcie danego procesu przekłada się przeważnie wprost na jego odpowiedzialność. W ramach takiego procesu gwarant może podnosić wszelkiego rodzaju twierdzenia i zarzuty zmierzające do wyłączenia odpowiedzialności wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej. Interwenient uboczny może wraz ze wstąpieniem do sprawy połączyć dokonanie innej czynności procesowej, takiej jak chociażby złożenie wniosku dowodowego, zażalenia, apelacji itp. (art. 77 § 2 Sporne jest, czy interwenient niesamoistny może skorzystać z uprawnienia przewidzianego w art. 83 czyli wejścia interwenienta na miejsce strony. Wstąpienie interwenienta na miejsce stron może nastąpić jedynie, gdy uzasadnia to stosunek prawny łączący go ze stroną przeciwną . Jak się podkreśla, stosunek ten musi być tego rodzaju, aby uzasadniał skierowanie żądania w stosunku do niego. Poza przypadkiem opisanym w lit. B wydaje się, że taka sytuacja jest raczej wykluczona. Omawiana kwestia inaczej rysuje się w przypadku postępowań administracyjnych (w tym postępowań podatkowych), w których uczestnictwo osób trzecich jest dużo bardziej ograniczone. 3. Konwersja długu i bezpodstawne wzbogacenie W niektórych z przedstawionych powyżej sytuacjach (chociażby lit. E) powstaje pytanie, czy przez ogólnie określane speł-nienie świadczenia względem osoby trzeciej przez gwaranta nabywa on tym samym ową wierzytelność względem swojego wie-rzyciela, czyli czy dochodzi do konwersji długu . Przyjmuje się, że samo zawarcie klauzuli indemnifikacyjnej – czy też szerzej umowy o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią z obowiązku świadczenia – może stanowić potwierdzenie wyrażenia takiej zgody przez dłużnika (art. 518 . Jest to przejaw obowiązku lojalnego zachowania się ze strony wierzyciela, a także jego zobowiązania wobec dłużnika do współdziałania przy wykonaniu zobowiązania (art. 354 § 2 Strony mogą oczywiście wprost wyłączyć zgodę, niemniej jednak w praktyce w przypadku klauzul indemnifikacyjnych strony rzadko regulują tę kwestię. W sytuacji natomiast gdy nie została zachowana dla swej skuteczności forma pisemna, podnosi się, że gwarant może w takich przypadkach kierować swoje roszczenie względem dłużnika w ramach instytucji bezpodstawnego wzbogacenia (o czym szerzej poniżej) . Konwersja długu nie jest jednak ani zamiarem, ani pożądanym efektem klauzuli indemnifikacyjnej. Z ogólnej charakte-rystyki oraz założeń dotyczących funkcji klauzuli indemnifikacyjnej należy przyjąć, że rezultatem, który gwarant powi-nien osiągnąć, jest całkowite zwolnienie dłużnika (wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej) z odpowiedzialności – a nie tylko z odpowiedzialności wobec konkretnego podmiotu (oczywiście o ile nic innego nie wynika z treści umowy lub innych okoliczności). W przypadku niektórych instytucji opisanych powyżej może dojść do konwersji długu (np. lit. E), w przypadku innych jest to raczej wykluczone (np. lit. A, C, H). Trudno zatem znaleźć merytoryczne uzasadnienie, dlaczego sytuacja prawna wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej miałaby zależeć od wyboru przez gwaranta konkretnej instytucji prawnej służącej osiągnięciu za-gwarantowanego rezultatu. Co więcej, zamierzone skutki klauzul indemnifikacyjnych (czyli całkowite uwolnienie wierzyciela od jakiejkolwiek odpowiedzialności) są zazwyczaj uwzględnione w rozliczeniach między stronami, stanowią więc element szeroko ujmowanego porozumienia biznesowego. Nie ma zatem również uzasadnienia ekonomicznego, dlaczego dłużnik miałby niejako ponownie ponosić koszty zwolnienia go z odpowiedzialności – tym razem spełniając świadczenie na rzecz gwaranta. Ponadto z punktu widzenia dłużnika (wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej) umieszczenie takiej klauzuli w umowie – w sytuacji gdy de facto prowadziłaby ona jedynie do zmiany wierzyciela – nie miałoby większego sensu ekonomicznego. Rezultatem powinno być zatem zwolnienie wierzyciela z tytułu tej klauzuli z odpowiedzialności bez względu na to, czy dochodziłoby do konwersji długu czy też nie. Zakładanym celem tego typu klauzul jest zagwarantowanie swego rodzaju parasola ochronnego przed określonymi roszczeniami, dlatego niecelowe byłoby, gdyby wierzyciel nie był należycie chroniony, a np. zmieniałby się jedynie podmiot, względem którego może on ponosić taką odpowiedzialność. Powodowałoby to, że ten parasol ochronny jest dziurawy i nie spełnia swojej funkcji. Należy zatem rozważyć, w jaki sposób może zostać osiągnięty ów zamierzony cel klauzul indemnifikacyjnych. Argumentem przemawiającym za tym, że nie zawsze dochodzi do konwersji długu, jest argument wynikający z interpretacji normy art. 518 § 1 pkt 3 Norma ta zakłada, że dochodzi do określonego nią skutku – czyli konwersji długu – o ile gwarant oprócz tego, że działa za zgodą dłużnika, działa również w celu wstąpienia w prawa wierzyciela. Kluczowe znaczenie mają zatem dwie kwestie. Czy ewentualna zgoda dłużnika (tj. wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej) dotyczy również zgody na wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela? Ponadto należy rozważyć, czy druga przesłanka, czyli intencja charakteryzująca aktywność gwaranta, daje się pogodzić z naturą tego rodzaju zobowiązania oraz interpretacją samej klauzuli. Otóż jak zostało to już zauważone, natura tego typu zobowiązań umownych zakłada zasadniczo, że odpowiedzialność wierzyciela z tytułu takiej klauzuli ma całościowo wygasnąć – bez żadnych jej reminiscencji przejawiających się chociażby w zmianie podmiotów po stronie wierzyciela. Dodatkowo praktyka kontraktowa (ustalone zwyczaje) oraz cel klauzuli indemnifikacyjnej (umowy) i zamiar stron tego typu postanowień umownych wskazują, że zazwyczaj strony rozumieją zobowiązanie gwaranta nie w sposób, który uprawnia go do działania w celu, który ma prowadzić do wstąpienia w prawa wierzyciela. Takie jest zazwyczaj rozumienie tego typu klauzul umownych. Tym samym należy zakładać, że nie jest spełniona hipoteza normy art. 518 § 1 pkt 3 ponieważ działaniu gwaranta raczej nie można przypisać przymiotu intencjonalnego działania w celu wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela. Realizuje on raczej swoje zobowiązanie wynikające z klauzuli indemnifikacyjnej, aniżeli działa w celu wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela. Co więcej, nie jest też pewne, czy spełniona została przesłanka działania za zgodą dłużnika. Intencją wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej jest niewątpliwie całkowite zwolnienie go z odpowiedzialności, a nie tylko zmiana wierzyciela. Zgoda w tym przypadku dotyczy jedynie zgody na zaspokojenie wierzytelności przez gwaranta, ale już nie na subrogację. Intencją dłużnika z pewnością nie jest zgoda na dokonanie zmiany wierzyciela, lecz jedynie doprowadzenie do całkowitego wygaśnięcia zobowiązania. Tym samym należy przyjąć, że również przesłanka działania za zgodą dłużnika nie jest w tym przypadku spełniona. Ponadto w sytuacji gdy dochodzi do konwersji długu (zamierzonej czy też niezamierzonej przez strony), należy zakładać, że intencją stron jest całkowite zwolnienie wierzyciela takiej klauzuli z odpowiedzialności. Implikuje to założenie, że taka klauzula na wypadek konwersji długu może zawierać w sobie również umowę o zwolnienie z długu (art. 508 Wszelkie przesłanki ku skutecznemu posłużeniu się tą instytucją prawną są spełnione – jest określony stosunek prawny oraz taką intencję stron można wyinterpretować (o ile oczywiście nie zostało to wprost wyłączone lub nie wynika z innych okoliczności) z zamiaru stron i celu klauzuli indemnifikacyjnej (art. 65 § 2 oraz ustalonych zwyczajów (art. 56 oraz art. 65 § 1 Moim zdaniem w braku wyraźnej, odmiennej woli stron wynikającej z postanowień kontraktu należy przyjąć, że taka zgoda jest immanentnie wpisana w konstrukcję tego typu klauzul umownych . Na marginesie należy jedynie zauważyć, że w polskim piśmiennictwie większość głosów opowiada się za niemożliwością dokonania subrogacji umownej . Pozostaje zatem rozważanie, czy gwarant może wystąpić z ewentualnym roszczeniem z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Oczywiście niewątpliwie istnieje taka możliwość . Warto jednak zastanowić się, czy sama klauzula indemnifikacyjna nie stanowi podstawy prawnej do uzyskania takiej korzyści przez wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej, a tym samym roszczenie gwaranta pozbawione będzie podstawy prawnej. Jeżeli przyjąć powyżej przedstawioną interpretację klauzul indemnifikacyjnych przesądzającą o tym, że ich celem i intencją stron jest całkowite uwolnienie dłużnika od odpowiedzialności, to konsekwentnie korzyść, którą uzyskuje on przez zwolnienie z odpowiedzialności przez gwaranta, ma swoje umocowanie w przedmiotowej klauzuli. Tym samym gwarant nie miałby możliwości podnoszenia zarzutu, że przysporzenie po stronie dłużnika było pozbawione podstawy prawnej. Taka interpretacja i założenie co do charakteru klauzuli zdaje się w sposób najpełniejszy oddawać intencję stron oraz naturę tego rodzaju postanowień umownych. 4. Zagadnienia dotyczące zakresu odpowiedzialności W przypadku nieosiągnięcia rezultatu, tj. powstania odpowiedzialności wierzyciela, takie zdarzenie stanowi samoistną pod-stawę odpowiedzialności odszkodowawczej gwaranta. Odpowiedzialność ta aktualizuje się – co do zasady – dopiero w razie podjęcia przez wierzyciela głównego skutecznych działań prawnych przeciw swojemu dłużnikowi (czyli wierzycielowi z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej). Nie można zakładać, że samo stwierdzenie chociażby istnienia długu wobec osoby trzeciej (nawet prawomocnym wyro-kiem) prowadzi do odpowiedzialności gwaranta. Istnienie prawomocnie stwierdzonej wierzytelności jako samo zdarzenie nie powoduje – co do zasady – szkody, chociaż nie można tego wykluczyć . Dopiero ujemne konsekwencje zaistnienia długu powodują zmaterializowanie się odpowiedzialności gwaranta – zazwyczaj będzie tu chodziło o wszczęcie egzekucji, potrącenie wzajemnej wierzytelności itp. Nie ma tu znaczenia okoliczność, czy wierzy-ciel dochodzi roszczenia głównego czy też świadczeń ubocznych (np. odsetek). Roszczenie – co do zasady – obejmuje wszystkie uszczerbki pozostające w adekwatnym związku przyczynowym (art. 361 § 1 z działaniem wierzyciela. Wchodzą zatem tutaj w grę również koszty procesu, ewentualnej egzekucji itp. Należy jednak zauważyć, że wierzyciel może ponieść pewne ujemne skutki dochodzenia od niego ewentualnych roszczeń, nawet gdy nie zmaterializuje się jego odpowiedzialność (np. koszty zastępstwa procesowego w ramach procesu). Należy wówczas przy-jąć, że klauzula indemnifikacyjna w tym zakresie stanowi samodzielną podstawę do zrekompensowania tych kosztów. Dodatkowo, aby klauzuli indemnifikacyjnej zapewnić bardziej gwarancyjne działanie, można przewidzieć, że w przypadku ustalenia odpowiedzialności wierzyciela gwarant powinien zapłacić karę umowną bądź też spełnić świadczenie o charakterze gwarancyjnym . Przy czym świadczenie gwarancyjne może być również ukształtowane jako pierwotne zobowiązanie gwaranta (o czym była mowa wcześniej), np. w sytuacji gdy nie będzie on mógł zapobiec powstaniu roszczenia publicznoprawnego (ze względu chociażby na ograniczenia występowania w ramach toczącego się postępowania). W kontekście powyższego powstaje również powiązane zagadnienie, czy dobrowolne spełnienie świadczenia przez dłużnika (wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej) powoduje szkodę po jego stronie i tym samym powstanie odpowiedzialności gwaranta z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej. Uszczerbek w majątku danego podmiotu powstały za jego zgodą, co do zasady, nie jest kwalifikowany jako szkoda . Jak uważa P. Drapała, przypisanie przejemcy odpowiedzialności za niezapobieżenie działaniom dłużnika pozostawałoby w sprzeczności z gwarancyjnym charakterem tej więzi obligacyjnej, która jest związana ze skutkami działania wierzyciela, a nie gwaranta . Nie można jednak bezkrytycznie przyjmować tego stanowiska we wszystkich sytuacjach. O ile można je uznać za słuszne, gdy wierzyciel z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej spełnia apriorycznie żądane od niego świadczenie (wówczas niewątpliwie można argumentować za wyłączeniem odpowiedzialności gwaranta), o tyle w sytuacji gdy zapadł prawomocny wyrok, a wierzyciel ten (będący jednocześnie dłużnikiem ze stosunku objętego ochroną klauzuli indemnifikacyjnej) spełnia świadczenie w celu uniknięcia poniesienia dodatkowych kosztów postępowania egzekucyjnego, wówczas można mówić, że działa on w celu zmniejszenia szkody i takiemu zachowaniu trudno jest przypisywać negatywne konsekwencje. Każdy przypadek powinien być zatem rozpatrywany indywidualnie. Dodatkowo niektóre działania wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej można rozpatrywać w kategoriach przyczynienia się przez niego do powstania szkody. Może mieć to miejsce chociażby w przypadku apriorycznego spełnienia długu (nawet jeżeli jest on bezpodstawny) lub niepodjęcia stosownych działań adekwatnych do sytuacji prawnej (np. niepodniesienie stosownych zarzutów procesowych). Wszystkie te okoliczności powinny być rozpatrywane indywidualnie oraz indywidualnie powinno się określać zakres okoliczności, które muszą być uwzględnione przy ocenie działań wierzyciela. Jeżeli chodzi o rozstrzygnięcie zakresu odpowiedzialności, to możliwe są dwa warianty – że determinuje je zakres ewentualnego roszczenia z chwili zawarcia takiej klauzuli albo też z momentu zmaterializowania się takiej odpowiedzialności wobec wierzyciela klauzuli indemnifikacyjnej. Niewątpliwie w chwili zawierania umowy i kształtowania treści klauzuli indemnifikacyjnej trudno jest często w ogóle określić wysokość zobowiązania, którego ono dotyczy, często bowiem są to zobowiązania czysto hipotetyczne. Dlatego adekwatnym momentem określenia zakresu odpowiedzialności jest moment powstania odpowiedzialności wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej wobec wierzyciela głównego i związana z tym szkoda. Ten moment jest też właściwy do określenia początku biegu terminu przedawnienia. Można przyjąć, że początek biegu przedawnienia następuje w momencie wystąpienia szkody po stronie dłużnika (tj. wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej), które zabezpiecza klauzula indemnifikacyjna (art. 120 § 1 Ze względu na naturę tego zobowiązania oraz szkody należy przyjąć, że najczęściej wierzyciel nie będzie mógł żądać przywrócenia stanu poprzedniego (art. 363 § 1 ponieważ będzie to niemożliwe. Z tego też powodu jego roszczenie będzie ograniczone jedynie do możliwości żądania odszkodowania. Warto zauważyć, że klauzule indemnifikacyjne mogą dotyczyć również odpowiedzialności publicznoprawnej. Oczywiście wobec tego typu roszczeń zakres działań, których może się podjąć gwarant, ulega znacznemu ograniczeniu, ponieważ świadczenia o charakterze publicznoprawnym mają charakter ściśle osobisty i powinny być spełnione bezpośrednio przez osobę zobowiązaną – tutaj zobowiązanie gwaranta będzie sprowadzało się do kompensacji szkody. Należy jednak zauważyć, że trwają prace ustawodawcze zmierzające do umożliwienia zapłaty zobowiązań publicznoprawnych przez podmioty trzecie . Odpowiedzialność gwaranta z tytułu omawianego rodzaju klauzul może być ograniczana w różny sposób. Przede wszystkim może on odpowiadać jedynie za określony rodzaj szkód lub okoliczności, z tytułu których może wystąpić danego rodzaju odpo-wiedzialność (np. szkody związane z odpowiedzialnością za produkt) lub odpowiedzialność może być kwotowo limitowana. Dodatkowo zobowiązanie gwaranta z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej można ograniczać czasowo. Z zakresu klauzuli powinno się ponadto wyłączyć odpowiedzialność gwaranta za szkody, do których wierzyciel przyczynił się lub które sam spowodował. Chodzi tutaj o zobligowanie wierzyciela do rozsądnego własnego działania. Klauzule indemnifikacyjne funkcjonują również paralelnie do innych postanowień kontraktu, a w szczególności tych regulu-jących niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Dlatego też nie wpływają one na możliwość korzystania przez wierzyciela z klauzuli indemnifikacyjnej z innych przysługujących mu instrumentów prawnych. Oczywiście w zakresie, w jakim taki wierzyciel uzyskał chociażby zmniejszenie swojego zobowiązania względem wierzyciela, może wpływać na zakres odpo-wiedzialności odszkodowawczej gwaranta. 5. Charakterystyka klauzul Ze względu na fakt, że kształtowanie klauzul indemnifikacyjnych opiera się głównie na swobodzie kontraktowania stron, trudno dokładnie wyróżnić poszczególne typy tego rodzaju klauzul. Mogą one przybierać różne konfiguracje w zależności od potrzeb i warunków ekonomicznych danej transakcji. Niemniej jednak w praktyce obrotu wykształciły się pewne standardowe konstrukcje prawne tego typu postanowień umownych. Przede wszystkim klauzule indemnifikacyjne zazwyczaj dotyczą roszczeń wysuwanych przez podmioty trzecie (zewnętrzne wobec wiążącej strony umownej) (ang. third party indemnities). Mogą to być roszczenia podmiotów zarówno prywatnych, jak i publicznych (np. o niezapłacone świadczenia publicznoprawne). Dotyczy to roszczeń tych podmiotów zazwyczaj ze ściśle okre-ślonej podstawy prawnej, która jest dookreślana przez strony w ramach klauzuli (np. z tytułu wad rzeczy, naruszenia praw autor-skich). Praktyka kontraktowa wyróżnia również klauzule dotyczące wzajemnego zwolnienia się przez strony z odpowiedzialności (ang. party to party indemnities). Specyficznym typem klauzul ukształtowanych w ramach sektora gazowo-naftowego są klauzule określane w prawie angielskim knock for knock indemnities. Charakteryzują się one tym, że w ramach tych klauzul strony wzajemnie zwalniają się z odpowiedzialności nawet za własne działania (dotyczy to szkód zarówno na mieniu, jak i na osobach) i roszczenia, które mogą podnosić względem strony pracownicy drugiej strony. Warto również zwrócić uwagę, że klauzulom indemnifikacyjnym przypisuje się funkcję prewencyjną (wobec wierzyciela głównego), ponieważ gwarant jest w takim przypadku zmotywowany do takich działań, które będą prowadziły do nieziszczenia się odpowiedzialności swojego wierzyciela. Niemniej jednak w większości przypadków podstawowymi celami realizowanymi przez te klauzule (wobec wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej) są funkcja gwarancyjna oraz kompensacyjna mające na celu zagwarantowanie wierzycielowi nieponoszenia odpowiedzialności – a w przypadku kiedy już ją poniósł – zrekompensowanie związanej z tym szkody. Należy zwrócić uwagę, że kontrakty zawierane w ramach systemów common law często zawierają sformułowania „to hold harmless” albo „duty to defend” , które jednak nie we wszystkich przypadkach są synonimem słowa „to indemnify” . Dlatego mimo że na podstawie polskiego prawa prymat ma zgodna wola stron i cel umowy, a nie jej dosłowne brzmienie, niemniej jednak należy zachować daleko idącą ostrożność i unikać stosowania prostych kalk językowych. Za wzorem innych systemów prawnych należy uznać, że sformułowanie „duty to defend” implikuje w sobie zobowiązanie przede wszystkim do szeroko rozumianej aktywnej obrony przed roszczeniami wysuwanymi przez inne podmioty. Natomiast zwrot „to hold harmless” jest zazwyczaj odczytywany jako zobowiązanie do uchronienia wierzyciela przed poniesieniem szkody. To wszystko nie wyklucza jednak możliwości, że w określonych okolicznościach powyższe dwa sformułowania będą interpretowane jako zobowiązanie do zwolnienia z odpowiedzialności – które to zobowiązanie najlepiej oddaje zwrot „to indemnify”. 6. Obowiązki wierzyciela Omawiane klauzule, mimo że zdecydowany nacisk kładą na zobowiązania gwaranta, niemniej jednak często wprowadzają określone zobowiązania również po stronie wierzyciela z tytułu klauzuli indemnifikacyjnej (tj. dłużnika ze zobowiązania głównego). Najczęstszymi zobowiązaniami są chociażby obowiązek poinformowania o zgłoszonym roszczeniu w określonym czasie, umożliwieniu działania w imieniu wierzyciela (chodzi tutaj chociażby o możliwość udzielenia pełnomocnictwa profesjonalnym pełnomocnikom), obowiązek współdziałania z gwarantem (czasem nawet udzielenia wskazanym prawnikom pełnomocnictwa do podejmowania działań w imieniu wierzyciela), obowiązek konsultacji podejmowanych działań ze zobowiązanym z takiej klauzuli czy też wręcz stosowanie się do jego instrukcji itp. Takie zobowiązania obciążające wierzyciela przedmiotowej klauzuli z jednej strony umożliwiają gwarantowi podjęcie stosownych kroków prawnych przed sądem czy też organami administracji publicznej, z drugiej strony mogą służyć podjęciu działań zmierzających chociażby do osiągnięcia rezultatu opisanego w punktach powyżej. Niewypełnienie stosownych zobowiązań stanowi zazwyczaj okoliczność wyłączającą odpowiedzialność gwaranta bądź co najmniej prowadzącą do jej ograniczenia. 7. Podsumowanie Niniejszy artykuł ma za zadanie jedynie zasygnalizować dostrzeżone zagadnienia praktyczne i teoretyczne dotyczące klauzul indemnifikacyjnych oraz możliwy kierunek ich rozstrzygnięć. Spektrum poruszonych zagadnień uwidoczniło, jak złożonym zagadnieniem są postanowienia umowne określane mianem klauzul indemnifikacyjnych. Rozważania pozwalają na stwierdzenie, że instytucja ta jest specyficzną konstrukcją prawną przejawiającą swoiste cechy – często różniące ją od typowej dla polskiego systemu prawnego umowy o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia przez osobę trzecią. Przejawia się to chociażby w tym, że celem takiej klauzuli jest zupełne i definitywne zwolnienie wierzyciela od odpowiedzialności, co z kolei implikuje taką ich interpretację, aby ten cel został urzeczywistniony. Taką rozszerzającą interpretację klauzul indemnifikacyjnych potwierdza również praktyka kontraktowa w tym zakresie. Summary Marcin Łolik Indemnification clauses in contractual relationships The article describes the indemnification clauses used in contractual relationships. The legal nature of such clauses is ambiguous under the Polish law. They are very specific and thus it is hard to translate them into institutions of the Polish law. This article aims at presenting the various legal qualifications of such clauses and consequences of the adopted assumptions. It also describes different practical aspects of such clauses, which may influence actual formulation of those clauses. Artykuł pochodzi z miesięcznika Przegląd Prawa Handlowego 6/2016>>
ፀψቭрсቀሳ ωγиц чяժθጿир
Չеጶևձ υկувуж
Обኑրу ξ ጌ
Скαγ маጺ
Ρυբунሜህ φуνойሴγአг ժխዘυዋ
Епиςымε хሖ
Волο դоտεк
ኢеκօрс αтр ακαδи
Уνопсըкα игեпիሧօфዘ
Φοξև աሾևхωςузէх аμመփուб
ዡ ևстև у
Ճу իзιλевра уሬና
ԵՒյожеλቧ θψаሙፁኘ
Ռዉбриቤ иሼух
Κω еνዋвр
[Umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej] § 1. Jeżeli w umowie zastrzeżono, że dłużnik spełni świadczenie na rzecz osoby trzeciej, osoba ta, w braku odmiennego postanowienia umowy, może żądać bezpośrednio od dłużnika spełnienia zastrzeżonego świadczenia.
Spółka z ma dwóch udziałowców. W 2004 r. udzielili oni spółce pożyczki po 100 000 zł. Zgodnie z umową raz w roku naliczane były odsetki w wysokości 5 proc. Teraz spółka chce spłacić kapitał, a z odsetek udziałowcy chcą zrezygnować. Czy należy przygotować jakieś pismo o rezygnacji? Jak to zaewidencjonować w księgach? Aby umorzenie wierzytelności było skuteczne, wierzyciel powinien zawrzeć z dłużnikiem, w formie pisemnej, umowę o zwolnieniu z długu. Pożyczkodawca nie może więc ograniczyć się jedynie do zakomunikowania swojej woli dłużnikowi, ale musi uzyskać jego akceptację. Wartość umorzonych odsetek stanowi dla spółki przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia. W księgach rachunkowych należy wykazać je na koncie „Przychody finansowe”. Każda pożyczka, której wartość przekracza 500 zł, powinna być udzielona na podstawie pisemnej umowy. Zawierając taką umowę, pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość pieniędzy, natomiast pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrócenia tej samej ilości pieniędzy w uzgodnionych terminach. Jeśli w umowie nie określono terminu zwrotu pożyczki, to pożyczkobiorca (dłużnik) zobowiązany jest zwrócić pieniądze w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez pożyczkodawcę (wierzyciela). Umowa pożyczki, w zależności od woli stron, może być umową odpłatną bądź nieodpłatną. W obrocie gospodarczym umowa pożyczki jest z reguły umową odpłatną, a jej odpłatność należy wyrazić w jej oprocentowaniu. Występujące w obrocie gospodarczym odsetki kapitałowe stanowią wynagrodzenie za korzystanie ze środków pieniężnych osoby trzeciej. Odsetki mają wynagrodzić oddającemu środki pieniężne do korzystania, że w tym czasie sam nie może z nich korzystać, np. inwestując je i w ten sposób pomnażając. Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Dlatego aby zobowiązanie wygasło, tj. by doszło do umorzenia wierzytelności, niezbędna jest umowa między wierzycielem i dłużnikiem. Jednostronne zrzeczenie się przez wierzyciela dochodzenia długu nie wystarcza do dokonania skutecznego umorzenia dłużnikowi zobowiązania. Dzięki takiemu uregulowaniu w kodeksie cywilnym umorzenia wierzytelności dłużnik zyskuje informacje o tym, że wierzyciel zwolnił go z długu. Dla celów podatkowych umorzenie odsetek od udzielonej pożyczki stanowi dla spółki przychód z tytułu otrzymania nieodpłatnego świadczenia. Przez pojęcie „nieodpłatne świadczenie” należy rozumieć te wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu. Nieodpłatność omawianego świadczenia oznacza, że pożyczkobiorca przez określony czas korzysta z cudzego kapitału, nie ponosząc z tego tytułu jakichkolwiek ciężarów. Dzięki temu znajduje się w sytuacji uprzywilejowanej w stosunku do tych podmiotów, które korzystają z pożyczek (kredytów) na zasadach rynkowych (tj. za wynagrodzeniem). Wzór. Przykładowy wzór umowy o zwolnienie z długu Kliknij aby zobaczyć ilustrację. Przykład Spółka z ma dwóch udziałowców, będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Udziałowcy mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski. 1 marca 2004 r. udzielili oni spółce pożyczki na łączną kwotę 200 000 zł (każdy po 100 000 zł). Na koniec każdego roku spółka naliczała, zgodnie z zawartą umową pożyczki, odsetki w wysokości 5 proc. Naliczonych, a niezapłaconych odsetek spółka nie zaliczała do kosztów uzyskania przychodów. 1 września 2008 r. spółka spłaciła pożyczkę, tj. kapitał. Wartość naliczonych odsetek została umorzona na podstawie umowy o zwolnienie z długu, zawartej między udziałowcami a spółką. Ewidencja księgowa 1. Zawarcie umowy pożyczki: Wn „Pozostałe rozrachunki” 200 000 - w analityce „Rozrachunki z udziałowcami” Ma „Pozostałe rozrachunki” 200 000 - w analityce „Pożyczki od udziałowców” 2. Wpływ na rachunek bankowy kwoty otrzymanej pożyczki: Wn „Rachunek bieżący” 200 000 Ma „Pozostałe rozrachunki” 200 000 - w analityce „Rozrachunki z udziałowcami” 3. Naliczenie należnych wspólnikom odsetek (od marca do grudnia 2004 r.) : (200 000 zł × 5% : 12 miesięcy) × 10 miesięcy = 8333,33 zł Wn „Koszty finansowe” 8333,33 Ma „Pozostałe rozrachunki” 8333,33 - w analityce „Odsetki od pożyczek” Ewidencja pozabilansowa Wn „Koszty NKUP” 8333,33 4. Naliczenie należnych odsetek za lata 2005-2007 : (200 000 zł × 5%) × 3 = 30 000 zł Wn „Koszty finansowe” 30 000 Ma „Pozostałe rozrachunki” 30 000 - w analityce „Odsetki od pożyczek” Ewidencja pozabilansowa Wn „Koszty NKUP” 30 000,00 5. Naliczenie należnych odsetek za okres od stycznia do sierpnia 2008 r.: (200 000 zł × 5% : 12 miesięcy) × 8 miesięcy = 6666,67 zł Wn „Koszty finansowe” 6666,67 Ma „Pozostałe rozrachunki” 6666,67 - w analityce „Odsetki od pożyczek” Ewidencja pozabilansowa Wn „Koszty NKUP” 6666,67 6. Spłata pożyczki w kwocie głównej na rachunek bankowy udziałowców (część kapitałowa): Wn „Pozostałe rozrachunki” 200 000 - w analityce „Pożyczki od udziałowców” Ma „Rachunek bieżący” 200 000 7. Umorzenie odsetek na podstawie zawartej umowy o zwolnienie z długu: Wn „Pozostałe rozrachunki” 45 000 - w analityce „Odsetki od pożyczek” Ma „Przychody finansowe” 45 000 Kliknij aby zobaczyć ilustrację. Ewidencja pozabilansowa Kliknij aby zobaczyć ilustrację. Wartość umorzonych odsetek będzie w spółce podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2, tj. jako wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń w postaci niepobranych przez udziałowców odsetek. Joanna Gawrońska biegły rewident Podstawa prawna: • art. 508, 720 i 723 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny ( Nr 16, poz. 93 z • art. 12 ust. 1 pkt 2, ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z • art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ( z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z • art. 28 ust. 11 pkt 2, art. 28 ust. 1 pkt 8 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości ( z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z
W przypadku gdy w umowie zastrzeżono więcej niż jedną karę umowną, albo gdy kara liczona jest za dany okres zwłoki dłużnika, dobrym pomysłem jest ograniczenie maksymalnego poziomu kary umownej, np. 15% wartości świadczenia.
Niemal wszystkie osoby zaciągające zobowiązania kredytowe i pożyczkowe robią to z myślą, że spłacą wszystko co do złotówki. Rzeczywistość jednak potrafi być bardzo brutalna i weryfikować nasze oczekiwania co do przyszłości. Jak wiadomo wypadki chodzą po ludziach. Po podpisaniu umowy kredytowej czy umowy pożyczki zdarza się, że tracimy pracę, chorujemy czy też umiera ktoś z naszej bliskiej rodziny. Niekiedy dokonujemy błędnych decyzji inwestycyjnych czy zwyczajnie się przeliczamy z naszymi możliwościami majątkowymi. Kiedy pojawiają się problemy z płatnością to dopiero wtedy zadajemy sobie pytanie: jak umorzyć dług?Z każdej sytuacji jednak jest wyjście. Jeśli zawodzi jeden sposób, zawsze jest jakiś kolejny. Umorzenie długu jest możliwe, trzeba tylko uwierzyć i zaufać osobom zajmującym się antywindykacją. Oddłużanie wykonywane w sposób profesjonalny, przez zawodowców potrafi przynieść naprawdę duże korzyści. Dług jest problemem jeśli nie wykonujemy nic, co przybliża nas do jego umorzenia (anulowania). W artykule opiszemy Państwu na czym polega tradycyjna antywindykacja (oddłużanie) oraz w jaki sposób działać i czego nie robić, aby umorzenie długu było możliwe. Jak działa antywindykacja (oddłużanie)?Czy umorzenie długu w KRUK jest możliwe?Umorzenie długu w sądzie. Jak to możliwe?Chcę uzyskać umorzenie dług w sądzie. Jak to zrobić?Jak działa antywindykacja (oddłużanie)?Sformułowania „antywindykacja” i „oddłużanie” możemy spokojnie traktować jako synonimy tego same. A mianowicie procesu składającego się z szeregu działań prawnych i faktycznych, których celem jest umorzenie długu albo znaczącego jego zmniejszenie, tj. co najmniej o profesjonalnego antywindykatora jest zatem wykonanie pacy zmierzającej do oddłużenia. Jak w danym, konkretnym przypadku będzie wyglądało oddłużanie zależy głównie od tego, na jakim etapie znajduje się sprawa. Wyróżniamy 3 podstawowe etapy spraw windykacyjnych:postępowanie przedsądowe,postępowanie sądowe,postępowanie egzekucyjne (komornicze)W Kancelarii EUROLEGE zajmujemy się sprawami na każdym etapie windykacji. Jednak największe szanse na umorzenie długu zawsze upatrujemy w postępowaniu sądowym. Bez wątpienia sądowe umorzenie długu jest także najbardziej trwałe i daje poczucie bezpieczeństwa. Jak to wygląda opiszemy już za umorzenie długu w KRUK jest możliwe?Zanim przejdziemy do kwestii postępowań sądowych rozpocznijmy od spraw w postępowaniu przedsądowym. Mamy tutaj do czynienia z klasycznym postępowaniem polubownym (mediacyjnym). Pamiętaj jednak, że negocjacje z potencjalnym wierzycielem mogą być bardzo ryzykowne jeśli robisz to we własnym zakresie. Dlaczego? Z jednego bardzo prostego powodu. Możesz zupełnie nieświadomie i bez zamiaru dokonać uznania długu! Zgodnie z przepisami uznanie długu może nastąpić także w sposób dorozumiany. Czyli np. poprzez napisanie do firmy windykacyjnej, banku czy chwilówki wniosku o rozłożenie na raty czy umorzenia zadłużenia w pewnej że składając samodzielnie podanie o umorzenie długu możesz zamknąć sobie szansę na pełne oddłużenie w sądzie. Tak samo stanie kiedy złożysz wniosek o rozłożenie na raty albo pismo o przedawnienie długu. To drugie z resztą jest całkowicie zbędne i może stworzyć same kłopoty bez żadnych korzyści. Wcale nierzadko osoby zadłużone otrzymujące ponaglenia o zapłatę piszą i wysyłają do potencjalnych wierzycieli odpowiedź na wezwanie do zapłaty. To kolejne pismo, którego wysłanie może sprawić w przyszłości problemy. Szczególnie, jeśli tworzone jest przez osobę nie mającą z antywindykacją nic wspólnego. Warto zawsze takie ruchy konsultować ze specjalistami od spraw oddłużania. W naszej Kancelarii EUROLEGE pomagamy w tego typu sprawach od wielu lat, mając liczne sukcesy na swoim co z umorzeniem długu w innych firmach, np. umorzenie długu w VIVUS?Umorzenie długu w firmie KRUK jak i innych firmach windykacyjnych oraz pożyczkowych jest możliwe. Zazwyczaj jednak nie dokonuje się tego typu operacji na etapie przedsądowym. Dotyczy to także umorzenia długów w chwilówkach czy bankach, np.:Profi Credit,VIVUS,Provident,Alior Bank,Santander Consumer Bank,PKO BP etapie przedsądowym można co najwyżej doprowadzić do nieznacznego obniżenia sumy do zapłaty albo do rozłożenia na raty bądź odroczenia płatności. Pamiętaj jednak, że ugoda z bankiem zawierana jest zazwyczaj na warunkach narzuconych przez bank. Sprawdzaj dokładnie warunki takich porozumień. Przestrzegamy także przed produktami finansowymi rolującymi zadłużenie, a więc np. kredyt konsolidacyjny, w tym konsolidacja chwilówek online. Takie formy „pomocy” nazywane często restrukturyzacją mogą prowadzić do wpadnięcia w tzw. pętlę długu w sądzie. Jak to możliwe?Teraz przejdziemy do najciekawszego momentu artykułu, a więc jak umorzyć dług w sądzie. Zacznijmy jednak od tego, co dzieje się, zanim sprawa trafi do sądu. W przypadku pozwów o zapłatę składanych przez banki, firmy windykacyjne i chwilówki wszystko niemal zawsze wygląda tak samo. Czyli osoba zadłużona nie spłaca zobowiązania, otrzymuje wezwanie do zapłaty, następnie wypowiedzenie umowy pożyczki albo kredytu. Po tych zdarzeniach składany jest do sądu pozew o zapłatę i wówczas dopiero pozwany dowiaduje się, że sprawa znajduje się na etapie sądowym. Od tego momentu możemy mówić o oddłużaniu pozwany rozpozna, że proces oddłużania sądowego się rozpoczął? Oczywiście od pierwszego pisma z sądu. Tym dokumentem otrzymywanym z sądu będzie zazwyczaj:nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym,nakaz zapłaty w EPU,nakaz zapłaty w postepowaniu nakazowym,wyrok zaoczny,wezwanie na rozprawę,zobowiązanie sądu do złożenia odpowiedzi na Z SĄDU NAKAZ ZAPŁATY?Nie czekaj aż pojawi się komornik! Masz tylko 14 dni, aby się odwołać i umorzyć prawnik bezpłatnie ustali czy masz możliwość skutecznego odwołania oraz jak możemy Ci porozmawiać z konsultantem wypełnij formularz i wyślij ROZMOWĘOtrzymując każde z tych pism pozwany – zadłużony ma nie więcej niż 2 tygodnie na reakcję. Jeśli nic nie zrobi albo zrobi coś źle może szybko spodziewać się komornika. A ten władny jest do zajęcia konta bankowego, wynagrodzenia za pracę, renty czy emerytury. W bardziej skrajnych przypadkach także ruchomości (np. samochód, pralka, lodówka), a także nieruchomości (np. mieszkanie, dom, działka).Jak umorzyć dług? Kolejne kwestia – ważne jest reagowanie natychmiast na powstałe zagrożenie. Warto w tym zakresie na pewno korzystać z profesjonalnej pomocy w oddłużaniu. W przeciwnym razie łatwo popełnić błąd, który może uniemożliwić umorzenie długu w sądzie. Z naszego doświadczenia jako Kancelarii EUROLEGE wynika, że osoby pozwane, które bronią się samodzielnie, popełniają bardzo proste, ale tragiczne w skutkach błędy. Następnie nie potrafią ich należycie naprawić i przepis na procesową katastrofę Złożenie pisma po terminie albo nieprawidłowe wykonanie obowiązku sądu może skutkować przegraną w sprawie, która rokowała na wygraną!Na czym polega przytaczane wyżej umorzenie długu w sądzie? Na niczym innym jak na oddaleniu powództwa przez sąd w całości. Za dobre rozstrzygnięcie uznać możemy także takie, które oddala powództwo w części przekraczającej połowę dochodzonej kwoty przez bank, chwilówkę czy windykatora. Oczywiście zawsze walczymy do końca i o wszystko. Jednak oczywistym jest, że wszystkiego zawsze wygrać się nie da, ale po każdej walce najważniejsze jest, aby mieć świadomość, że zrobiło się wszystko, aby odnieść końcowy naszej Kancelarii EUROLEGE mamy już kilka tysięcy wygranych spraw, a kwoty umorzonych długów przekroczyły już zł (osiemdziesiąt milionów złotych)! Wiemy o czym piszemy, ponieważ lata doświadczeń ugruntowały naszą wiedzę i dały mnóstwo doświadczenia w bataliach sądowych. Wiemy czego możemy spodziewać się po przeciwnikach procesowych. Chociaż działania sądów potrafią niekiedy zaskakiwać i na plus i na minus 😊Chcę uzyskać umorzenie dług w sądzie. Jak to zrobić?Nie ma jednej, ogólnej recepty na sukces w sprawie sądowej o zapłatę przeciwko bankom, firmom windykacyjnym oraz chwilówkom. Jeśli ktoś zapewnia na 100%, że w danej sprawie osiągnie jakiś konkretny wynik, to najdelikatniej mówiąc co najmniej mija się z prawdą. Najważniejsze jest, aby do sprawy zawsze podchodzić indywidualnie. Dzięki przeprowadzonych przez nas tysiącom procesów sądowych, przy wysokiej skuteczności wygranych w całości możemy powiedzieć, że możliwe jest też wygranie spraw, które potencjalnie mogą wyglądać źle. Nawet w sprawach, gdzie Klient uznawał zadłużenie na etapie przedsądowym udawało nam się uzyskiwać zaskakująco dobre otrzymasz pierwsze pismo z sądu nie zwlekaj, zawsze podejmuj szybkie działania. W naszej Kancelarii EUROLEGE postawiliśmy właśnie na szybkość i prosty dostęp do naszych usług. U nas wszystko załatwisz zdalnie (on – line) bez konieczności wychodzenia z domu czy pracy. Ta wygoda daje możliwość szybkiego i sprawnego działania. W ten sposób przerwę w pracy możesz wykorzystać na załatwienie swoich życiowych spraw. Pomagamy przed sądami w całej Polsce. Reprezentujemy także osoby, które wyjechały za granicę zostawiając długi w Polsce. W celu skontaktowania się z nami i powierzenia nam sprawy wystarczy urządzenie (telefon, komputer, tablet) podłączone do możesz się z nami skontaktować? Zadzwoń, napisz albo wyślij zgłoszenie. Oddzwonimy do Ciebie najpóźniej kolejnego dnia Wstępną analizę swojej sprawy otrzymasz całkowicie ZA DARMO!Tel: 530 333 130Mail: kontakt@ zgłoszeniowy:
Pracodawca wszczął postępowanie wewnętrzne w tej sprawie. Po zapoznaniu się z jego wynikami 2 maja 2020 roku pracodawca rozwiązał z panem Adamem umowę o pracę bez wypowiedzenia z jego winy, wskazując jako przyczynę ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Przykład. Pan Jędrzej pracuje w spółce RONDO od 2017 roku.
Umowa zwolnienia z długu, to umowa na mocy której wierzyciel zwalania dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie to przyjmuje. Zwolnienie z długu musi zostać zaakceptowane przez dłużnika. Umowa zwolnienia z długu prowadzi do umorzenia zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela. Należy podkreślić, iż do zwolnienia z długu konieczne jest zawarcie umowy pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Samo oświadczenie woli wierzyciela, w którym zrzeka się on przysługującej mu wierzytelności nie ma mocy prawnej. Umowa zwolnienia z długu – charakter Umowa o zwolnienie z długu może być zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu. Zwolnienie z długu może także dotyczyć zwolnienia z przyszłego długu. Jeżeli umowa nie zawiera zapisów o warunku bądź zastrzeżeniu terminu, wywołuje ona skutek od chwili jej zawarcia. Strony w umowie mogą również przewidzieć inną chwilę wygaśnięcia długu. Umowa może być odpłatna jaki i nieodpłatna. Jeżeli umowa zostaje zawarta nieodpłatnie, przybiera ona postać darowizny. Wtedy też wymagana jest forma aktu notarialnego umowy. Jednakże umowy nie trzeba zawierać w formie aktu notarialnego, jeżeli zostanie w niej zawarty zapis skutkujący umorzeniem długu. Forma zwolnienia z długu Umowa zwolnienia z długu jest czynnością prawną, która nie wymaga zachowania żadnej szczególnej formy. Oznacza to, że zwolnienie z długu może mieć również formę umowy dorozumianej. Dzieje się tak, kiedy wierzyciel wyda dłużnikowi pokwitowanie spełniania świadczenia, a dłużnik pokwitowanie to przyjmuje. Trzeba jednakże pamiętać, że w przypadku zwolnienia z długu na zasadach darowizny, oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego (art. 890 § 1 zd. 1 Kodeksu cywilnego). Jednocześnie umowa darowizny zawarta bez zachowania formy notarialnej staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (art. 890 §1 zd. 2 Kodeksu cywilnego). Oświadczenie o zwolnieniu z długu Wierzyciel swoje oświadczenie o zwolnieniu z długu powinien złożyć osobiście wobec dłużnika. Do czasu przyjęcia oświadczenia przez dłużnika, oświadczenie wierzyciela jest ofertą w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego. Wynika to z faktu, iż Kodeks cywilny nie zobowiązuje stron umowy do składania swoich oświadczeń równocześnie. Dłużnik może złożyć swoje oświadczenie w późniejszym terminie. Mimo możliwości zawarcia umowy w sposób ustny lub dorozumiewany, należy pamiętać, że jeżeli umowa będąca źródłem zobowiązania została zawarta w formie pisemnej, to zwolnienie z długu powinno być stwierdzone również w takiej formie (art. 77 Kodeksu cywilnego). Uznaje się także, że jeżeli zwolnienie z długu ma być odroczone w czasie, a jest nieodpłatne, to powinno przybierać formę aktu notarialnego jak w przypadku darowizny. Zwolnienie dłużników solidarnych Jeżeli zwolnienie z długu dotyczy tylko jednego z dłużników, będących dłużnikami solidarnymi, wówczas zwolnienie to nie wywołuje skutku względem pozostałych współdłużników. Pozostali dłużnicy solidarni w dalszym ciągu posiadają zadłużenie względem wierzyciela. W sytuacji jednak, gdy jeden ze współdłużników (niezwolniony z długu) spłaci wierzyciela, to będzie mógł żądać tytułem roszczenia regresowego od współdłużnika zwolnionego z długu, spłacenia swojej części długu np. połowy sumy, na jaką opiewała spłacona wierzytelność. Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny. Radosław Pilarski Adwokat oraz doradca restrukturyzacyjny z wieloletnim doświadczeniem w prawie cywilnym, gospodarczym oraz upadłościowym i restrukturyzacyjnym.
c) Powództwo przeciwegzekucyjne (opozycyjne) oparte o przesłanki z art. 840 § 1 pkt 3 k.p.c. Małżonek dłużnika z chwilą nadania przeciwko niemu klauzuli wykonalności staje się dłużnikiem egzekwowanym. Przysługuje mu więc obrona przy pomocy środków przewidzianych dla takiego dłużnika w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym.
Wygaszenie zobowiązania poprzez zwolnienie z długu dla swej skuteczności, wymaga spełnienia przesłanek wskazanych w Kodeksie cywilnym. Sprawdź jakie czynności należy podjąć, by w skuteczny i ważny sposób dokonać zwolnienia z długu? Czym jest zwolnienie z długu? Zgodnie z art. 508 Kodeksu cywilnego zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Zwolnienie z długu jest zatem umową pomiędzy wierzycielem, a dłużnikiem. Pomimo, że najczęściej czynność ta dla dłużnika będzie korzystna i będzie leżeć w jego interesie, to bez złożenia przez niego oświadczenia o przyjęciu zwolnienia, skutek w postaci wygaśnięcia zobowiązania nie nastąpi. Zgodnie z jednolitym orzecznictwem Sądu Najwyższego: „Zwolnienie z długu ma charakter umowny (art. 508 KC), nie można więc kwalifikować go jako oświadczenia strony, będącego treścią innej umowy, (…)” [Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 20 września 2007 r., II CSK 242/07, Legalis]. WAŻNE!Do zwolnienia z długu konieczna jest umowa między dłużnikiem, a wierzycielem. Nie wystarczy jednostronne oświadczenie wierzyciela. W umowie o zwolnienie z długu, strony określają ponadto termin, wraz z którym ma dojść do wygaśnięcia zobowiązania. W przypadku braku takich ustaleń, dług wygasa wraz z momentem zawarcia umowy. Możliwe jest także umowne ograniczenie zwolnienia wyłącznie do części długu, a także zastrzeżenie warunku, od którego uzależnione będzie wygaśnięcie zobowiązania. Jaka jest forma umowy o zwolnienie z długu? Kodeks cywilny nie przewiduje dla umowy o zwolnienie z długu żadnej szczególnej formy, w której powinna być ona zawarta. W związku z tym, zgodnie z ogólnymi zasadami prawa cywilnego, obowiązuje swoboda wyboru formy. Co istotne, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego: „(…) wola stron może być uzewnętrzniona również w sposób dorozumiany” (art. 508 KC, por również wyrok SN z dnia 13 listopada 2003 r., IV CK 202/02, z dnia 30 maja 2014 r., III CSK 224/13, oraz z dnia 25 sierpnia 2004 r., IV CK 590/03, w którym wskazał, że „oświadczenie woli w tym przedmiocie może być wyraźne, może też nastąpić przez czynności konkludentne, a więc w sposób dorozumiany, na przykład przez zwrot weksla, na którym dłużnik umieścił swój podpis)” [Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach - V Wydział Cywilny z dnia 29 grudnia 2015 r., V ACa 189/15, Legalis]. Czy możliwe jest zwolnienie z długu przyszłego? Nie ma jednolitego stanowiska w orzecznictwie co do dopuszczalności zawarcia umowy o zwolnienie z długu, który na moment kontraktowania jeszcze nie istnieje. W wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 listopada 2003 r., IV CK 202/02 Sąd Najwyższy stwierdza, że: „Umowa taka może dotyczyć (…) także długu jeszcze niewymagalnego chwili jej zawierania”. Przy czym zdaniem Sądu Najwyższego nie może to być dług nieistniejący (przyszły). Dalej idąca teza została postawiona w orzeczeniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lutego 2008 r. I SA/Gl 890/07, gdzie sąd stwierdził, że: „Umowa o zwolnienie z długu może zostać zawarta tylko w przypadku istnienia wymagalnej wierzytelności”. Z kolei w wyroku z dnia 3 października 2008 r., I CSK 125/08 Sąd Najwyższy wyraźnie opowiada się za przeciwną tezą, wskazując, że: „Zwolnienie z długu przyszłego należy uznać za czynność dopuszczalną. Zwolnienie z długu przyszłego wymaga dostatecznego sprecyzowania obowiązku świadczenia, od którego dłużnik ma być zwolniony. Przewidywania dotyczące możliwości powstania długu powinny być oparte na określonej, dostatecznie kształtowanej sytuacji prawnej”. Przedstawiciele literatury prawniczej skłaniają się natomiast wyraźnie ku dopuszczalności zwolnienia z długu przyszłego. Kiedy zwolnienie z długu jest niedopuszczalne? Zawarcie umowy o zwolnienie z długu możliwe jest jedynie wobec tych zobowiązań, którymi można rozporządzać, tj. można decydować umownie o ich istnieniu. Dlatego też nie można zawrzeć takiej umowy i wygasić zobowiązania między innymi w przypadku: - prawa odkupu (art. 595 Kodeksu cywilnego), - prawa pierwokupu (art. 602 Kodeksu cywilnego), - prawa dożywocia (art. 912 Kodeksu cywilnego). Ponadto niekiedy o braku możliwości zawarcia umowy o zwolnieniu z długu, przesądzają przepisy szczególne. Przykładem jest art. 344 § 2 Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym akcjonariusz i jego poprzednik prawny, nie mogą być zwolnieni z obowiązku wniesienia pełnego wkładu na akcje, zapłaty odsetek lub odszkodowania w razie nieterminowego dokonywania wpłat na akcje oraz obowiązku zwrotu świadczeń wypłaconych akcjonariuszowi, wbrew przepisom prawa lub postanowieniom statutu. Zwolnienie z długu - skutki cywilnoprawne Wskutek zawarcia umowy zwolnienia z długu, dochodzi do automatycznego wygaśnięcia związanych z długiem zobowiązań, mających na celu jego zabezpieczenie takich jak zastaw, hipoteka czy też poręczenie. WAŻNE!Wraz z długiem wygasają związane z nim zabezpieczenia. Warto natomiast pamiętać, że jeżeli zwolnienie dotyczy jednego ze współdłużników solidarnych (np. dłużników ze wspólnego kredytu) - nie ma to automatycznego przełożenia na pozostałych współdłużników. Konieczna jest odrębna czynność prawna, w ramach której pozostali współdłużnicy zostaną zwolnieni i to zwolnienie przyjmą. Jeżeli do zwolnienia z długu dochodzi w trakcie egzekucji (już po zasądzeniu długu), dłużnik może skorzystać z uprawnienia wynikającego z art. 840 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania cywilnego, tj. może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części, albo ograniczenia z uwagi na fakt, że po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło. Gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy. Zwolnienie z długu - skutki podatkowe Należy pamiętać, że nieodpłatne zwolnienie z długu, może stanowić przychód podatkowy jako nieodpłatne świadczenie. WAŻNE!Zwolnienie z długu może zostać zakwalifikowane jako nieodpłatne świadczenie, a zatem stanowić przychód podatkowy. W kontekście skutków podatkowych należy zwrócić także uwagę na orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 kwietnia 2017 r., I FSK 108/17, zgodnie z którym: „Zwolnienie z długu, o którym mowa w art. 508 KC - będąc nieefektywną formą wygaśnięcia wierzytelności, w następstwie której dłużnik nie ponosi ekonomicznego ciężaru jej wygaśnięcia, a wierzyciel nie uzyskuje ekonomicznego zadośćuczynienia swojemu świadczeniu opodatkowanemu VAT - nie stanowi uregulowania należności w rozumieniu art. 89b ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.).(…) Zwolnienie z długu, (…) nie zwalnia podatnika-wierzyciela od obowiązku rozliczenia podatku z tytułu transakcji na rzecz dłużnika, który został zwolniony od uregulowania należności, a podatnik-dłużnik w takim przypadku - skoro w wyniku tego zwolnienia nie ponosi ciężaru ekonomicznego tej transakcji (również podatku) - nie ma prawa do odliczenia, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ( z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), VAT z faktury (umowy) dokumentującej otrzymane od wierzyciela świadczenie”.
35. Kiedy mamy do czynienia z umową o świadczenie na rzecz osoby trzeciej? 132 36. Jakie są skutki zawarcia umowy o świadczenie na rzecz osoby trzeciej? 134 27. Co to jest umowa o świadczenie przez osobę trzecią? 135 38. Na czym polega umowa o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią z obowiązku świadczenia? 136
Umowa o świadczenie przez osobę trzecią polega na tym, że jakaś osoba (określana jako : dłużnik, przyrzekający, gwarant) oświadcza innej osobie (określanej jako : wierzyciel, beneficjent), że osoba trzecia zaciągnie określone zobowiązanie albo spełni świadczenie. Z faktu złożenie przez dłużnika takiego oświadczania dla tej osoby trzeciej nie wynika żaden obowiązek. Na skutek złożenia przez dłużnika takiego oświadczenia powstaje tylko zobowiązanie dla tego dłużnika. Uznaje się też, że jako rodzaj umowy z art. 391 można też kwalifikować przyrzeczenie dłużnika, że osoba trzecia spełni zobowiązanie innego podmiotu, a nie zobowiązanie własne dłużnika. Dłużnik może przyrzec, że osoba trzecie zachowa się w jeden z następujących sposobów : 1) zaciągnie określone zobowiązanie albo 2) spełni określone świadczenie. „Wykonania przyrzeczenia” przez osobę trzecią polega na w konsekwencji zaciągnięciu zobowiązania, czyli najczęściej zawarcia umowy, albo na spełnieniu określonego świadczenia, co ma miejsce wówczas gdy osoba trzecie jest już strona stosunku zobowiązaniowego, z którego zobowiązania do świadczenia wynika. Nie ma jednak przeszkód ku temu aby treścią przyrzeczenia dłużnika było to, że osoba trzecia zaciągnie zobowiązanie a następnie spełni świadczenie. Korzyścią beneficjenta jest to, że uzyskuje on „podwójną szansę” otrzymania określonego świadczenia, tj od osoby trzeciej i (pod jednakże warunkiem, że świadczenie nie ma charakteru osobistego albo nie wyłączono tego w umowie) od gwaranta. Jeżeli żadna z tych dwóch możliwości się nie spełni to beneficjent ma roszczenie odszkodowawczej w stosunku od gwaranta. Tu jedną rzecz trzeba podkreślić , mianowicie beneficjent gwarancji nie ma z prawnego punktu widzenia skutecznego roszczenie przeciwko osobie trzeciej o spełnienie przyrzeczonego świadczenia lub zaciągnięcie zobowiązania. O tym w jaki sposób jest „chroniony” jego interes decyduje stosunek prawny między gwarantem a osobą trzecią. A jaki skutek złożenia takiego przyrzeczenia ma dla dłużnika? Dla dłużnika złożenia takiego przyrzeczenia rodzi zobowiązania odszkodowawcze o charakterze gwarancyjnym. Dłużnik udziela gwarancji, że zaistnieje skutek w postaci zaciągnięcia zobowiązania lub spełnienia świadczenia. Jeżeli nie zaistnieją te skutki to dłużnik składający przyrzeczenie jest zobowiązany do naprawienie szkody. Tu istotna rzecz : obowiązek odszkodowawczy gwaranta jest jego własnym zobowiązaniem, a nie wynikiem jego odpowiedzialności za dług osoby trzeciej, które według przyrzeczenia gwaranta miała zaciągnąć zobowiązanie albo spełnić świadczenie. Jeżeli gwarant przyrzekał, że osoba trzecia zaciągnie zobowiązanie to odpowiada on wobec wierzyciela w granicach ujemnego interesu umownego, czyli za poniesione przez wierzyciela szkody jakie ten poniósł liczą, że osoba trzecia zaciągnie zobowiązanie. Jeżeli dłużnik przyrzekł spełnienie świadczenia przez osobę trzecią, to wierzyciel może żądać naprawienia szkody w granicach pozytywnego interesu umownego. Jego obowiązkiem jest pokrycie uszczerbku, który beneficjent poniósł przez to, że świadczenie nie zostało spełnione. Gwarant nie może wobec beneficjenta zasłaniać się zarzutem, że działał z należytą starannością w celu skłonienia osoby trzeciej do zaciągnięcia zobowiązania lub spełnienia świadczenia. Odpowiada on za osiągnięcie rezultatu w postaci zaciągnięcia przez osobę trzecią zobowiązania albo spełnienia przez tą osobę trzecią świadczenie. Pamiętać trzeba, że odpowiedzialność gwaranta nie jest absolutna. Przede wszystkim odpowiedzialność gwaranta „materializuje się” wówczas gdy beneficjent doznał szkody. Odpowiedzialność przyrzekającego obejmuje rezultat, czyli jego osiągnięcie i jego jakość. Nie mają znaczenia okoliczności usprawiedliwiające nieosiągnięcie tego rezultatu leżące po stronie osoby trzeciej. Wysokość poniesionej przez beneficjenta szkody oblicza się przez zastosowania metody dyferencjacji, czyli bierze się pod uwagę różnicę między hipotetycznym stanem majątku wierzyciela jaki zaistniałby gdyby osoba trzecia spełniła świadczenie a obecnym stanem majątku wierzyciela. Zamiast naprawiania szkody gwarant może spełnić inne zobowiązanie, które doprowadzi do wykonania zobowiązania (art. 391 zd. 2 Jest to tzw. upoważnienie przemienne (facultas alternativa). Pozwala ono zwolnić się z obowiązku odszkodowawczego, jeżeli sam spełni świadczenie, które według jego przyrzeczenia miała spełnić osoba trzecia (chodzi zarówno o zaciągnięcie zobowiązania i spełnienie świadczenia). W ten sposób dłużnik nie może się zwolnić z obowiązku odszkodowawczego jeżeli sprzeciwiają się temu właściwość świadczenia lub postanowienia umowne. Upoważnienie przemienne nie ma zastosowania do przypadku gdy przedmiotem zastrzeżenie było zaciągnięcie zobowiązania przez osobą trzecią. W tym jednak przypadku gwarant „nie ma czego się bać” bo odpowiada on wówczas w granicach ujemnego interesu umownego. Jeżeli dłużnik korzysta z upoważnienia przemiennego i spełnia przyrzeczone świadczenie, ponosi odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie swojego zobowiązania (art. 471 Umowa między gwarantem a beneficjentem nie jest dla osoby trzeciej źródłem obowiązków. Również stosunek prawny łączący gwaranta z osobą trzecią nie wpływa na obowiązki osoby trzeciej wobec beneficjenta. Ten ostatni stosunek prawny ma znaczenie dla roszczeń regresowych gwaranta wobec osoby trzeciej jeżeli to gwarant spełnił świadczenie zamiast osoby trzeciej. Warto pamiętać o poglądzie (E. Łętowska „System prawa prywatnego”) , że art. 391 może być rozpatrywany nie tylko jako dodatkowo zastrzeżenie umowne, ale jako samodzielny typ kodeksowej umowy nazwanej charakteryzująca się tym, że jest ona źródłem samodzielnego zobowiązania odszkodowawczego. Typem umów z art. 391 nie są stosowane w praktyce umowy, w których dany podmiot przejmuje ryzyko niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez inny podmiot (gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe).
Machnikowski P., Umowa o zwolnienie poręczyciela z obowiązku świadczenia, „Monitor Prawniczy” 2008/9. Szlęzak A., Charakter prawny umowy o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia (art. 392 KC), „Studia Prawa Prywatnego” 2020/3–4 (w druku).
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik owo zwolnienie przyjmuje. Oznacza to, że do wygaszenia zobowiązania konieczne jest przyjęcie przez dłużnika oferty wierzyciela zwolnienia z długu >patrz przykład 1. Istnieje możliwość zwolnienia tylko z części długu, np. tylko co do świadczenia głównego albo wyłącznie tych ubocznych. W pozostałym zakresie zobowiązanie będzie więc istniało nadal >patrz wzór. Brak jakichkolwiek zastrzeżeń oznacza, że zwolnienie dotyczy należności głównej i wszelkich związanych z nią świadczeń ubocznych. Komentowane zwolnienie skutkuje wygaśnięciem akcesoryjnych zabezpieczeń wierzytelności, takich jak zastaw, hipoteka czy poręczenie. Umowa o zwolnienie z długu może dotyczyć także długu jeszcze niewymagalnego w chwili jej zawierania. Nie ma również przeszkód, aby zwolnienie z długu nastąpiło z zastrzeżeniem warunku albo terminu >patrz przykład 2. O zwolnieniu z długu może też świadczyć fakt, że wierzyciel wydał dłużnikowi pokwitowanie spełnienia świadczenia, ten zaś je przyjął. W tym przypadku dojdzie do zawarcia umowy w dorozumiany sposób. Zwolnienie z długu nie wymaga żadnej szczególnej formy. Dla celów dowodowych powinno ono jednak nastąpić na piśmie. Zwolnienie z długu jednego z dłużników solidarnych nie odnosi skutku wobec współdłużników. Przykład 1. Pani Dominika nie uiściła na rzecz pani Iwy kary umownej za opóźnienie w realizacji robót budowlanych w wysokości 30 tys. zł. Ponieważ jednak opóźnienie nie było długie, pani Iwa wysłała do pani Dominiki e-mail (1 kwietnia 2016 r.), w którym poinformowała, że zwalnia ją z długu i prosi o akceptację tego zwolnienia do 8 kwietnia 2016 r. do godz. 15, zaznaczając, że brak odpowiedzi w zakreślonym terminie zinterpretuje jako brak aprobaty, a dług będzie istniał nadal. Pani Dominika w e-mailu z 4 kwietnia 2016 r. oświadczyła, że owo zwolnienie przyjmuje. Jej zobowiązanie więc wygasło. Gdyby pani Dominika nie odpowiedziała na e-maila albo wysłałaby go z opóźnieniem, nadal byłaby dłużnikiem pani Iwy na kwotę 30 tys. zł. Przykład 2. Sytuacja jak w przykładzie 1, przy czym pani Iwa zgodziła się na zapłatę kary umownej w wysokości 30 tys. zł w trzech ratach po 10 tys. zł każda, płatnych co miesiąc w ostatnim dniu danego miesiąca, poczynając od r. Po uiszczeniu I raty pani Iwa stwierdziła, że jeżeli II rata zostanie zapłacona w terminie, to zwolni panią Dominikę od obowiązku zapłaty III raty. Pani Dominika zapłaciła II ratę w ustalonym czasie, została więc zwolniona przez panią Iwę z obowiązku zapłaty 10 tys. zł (na co wyraziła zgodę). —Anna Borysewicz adwokat podstawa prawna: art. 373 oraz 508 ustawy z 23 kwietnia Kodeks cywilny (tekst jedn. z 2015r. poz. 1830)CAk7.